چرا تاریخ نگاری صنعت ایران ضرورت دارد؟

منظور از تاریخ نگاری صنعت، بازنمایی رخدادهای صنعتی ایران در قالب روایت های مکتوب و مستند تاریخی است که با سبک ها، روش ها، رهیافت ها و گفتمان های گوناگون به نگارش درمی آیند. هنگامی که از رخدادهای صنعتی سخن می گوییم با ایده ها، رفتارها، کُنش ها، تلاش ها، مسیرها و همه فرایندهایی سروکار داریم که در درون آن تحولات تاریخ صنعت ایران از گام های آغازین که ایدۀ تاسیس کارخانه/ کارگاه است تا طراحی، نصب ماشین آلات، راه اندازی واحد تولید، کارگران، مهندسان، متخصصان، بسته بندی، تولید، فروش، عرضه، بازاریابی، کیفیت، کمیت، صادرات، مواد اولیه، زنجیرۀ تولید، زنجیرۀ مصرف و همۀ کنشگرانی که در میدان های مرتبط با آن صنعت فعالیت می کنند، رقم می خورد. آنچه گفته شد صرفاً بخشی از تاریخ صنعت است. بخش مهمتر آن، روایت کامیابی ها و ناکامی ها، شرح رنج ها و سختی ها و بیان تجربه های صاحبان صنایع است که به انتقال و انباشت آگاهی های تاریخی، مستندسازی رویدادها و تحلیل آثار اجتماعی و اقتصادی حاصل از تولید صنعتی می انجامد.این سخن که «تاریخ صنعت ایران باید نوشته شود» را هر مخاطبی تصدیق می کند. اما مساله این است که چرا تاریخ صنعت ایران نوشته نشده است؟ این پرسش مبنای طرح انبوهی از پرسش های دیگر است که باید به نحوی به آنها پاسخ داد، از جمله اینکه: مبانی، مسائل، موضوعات و مفاهیم تاریخ نگاری صنعت چیست؟ تاریخ صنعت چگونه و با چه روشی باید نوشته شود؟ مهمترین سبک ها و سنت های تاریخ نگاری صنعت چیست؟ هدف ها و کارکردهای تاریخ نگاری صنعت کدام است؟ تاریخ نگاری کدام دسته از صنایع ضرورت دارد؟ در تاریخ نگاری صنعت چه کسانی باید پیشگامی کنند؛ صنعتگران، تاریخ نگاران یا سیاست گزاران؟ اندیشیدن و پاسخ دادن به این پرسش سرآغاز راهی تازه برای ایجاد یک معرفت جدید یا یک میان رشته ای تازه به نام «تاریخ صنعت» است که همراه با مهارت عملی کارورزانه به تربیت متخصصانی با این گرایش در رشتۀ تاریخ می انجامد. این مقاله می کوشد تا گوشه ای از ضرورت ها، کارکردها و دشواری های تاریخ صنعت ایران را توضیح دهد، آثار زیانبار شکاف میان تاریخ نگاران و صنعت گران بیان کند و از ایدۀ تاسیس گرایش تخصصی «تاریخ صنعت و صنعت گران» در دانشگاه های ایران پشتیبانی نماید.