لزوم مدیریت پسماندها در نظام حقوقی ایران در پرتو قواعد فقهی

پسماند پیامد فعالیت­ های انسان است که محیط زیست را تهدید می­کنند. بنابراین، با افزایش جمعیت جهان پسماندهای بیشتری تولید می­گردد و موجب ورود زیان­ های زیادی شود. به همین جهت، قانونگذاران کشورها در صدد مدیریت پسماندها شوند. به موجب اصل 50 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران‌، حفاظت محیط زیست که نسل ‌امروز و نسل های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته ‌باشند، وظیفه عمومی تلقی می‌گردد و فعالیت­ های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن‌ ملازمه پیدا کند، ممنوع است. بر اساس مقررات فقه ی با دو قاعده «لاضرر» و «وجوب دفع خطر محتمل» می­توان لزوم توجه به پسماندها و مدیریت آن­ها به منظور حفاظت از محیط زیست را استنباط کرد. در کشور ما، نخستین قانون جامع در زمینه پسماندها، قانون مدیریت پسماندها مصوب 20/2/1383 است. در این قانون، پسماندها به پنج دسته تقسیم شدند و در مورد مدیریت هر یک قواعد خاصی مقرر شد. علاوه‌بر این، در سایر قوانین هم توجهاتی به مدیریت پسماند شد که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته ­اند.