تبیین تجارب برتر سازگاری با کم آبی استان یزد با فهم عوامل و حلقه‌های علی موثر و پویایی مسئله کم‌آبی

کمبود آب در ایران و بخصوص در استان یزد یکی از عوامل محدود کننده اصلی در زیست انسانی‌‌اجتماعی و توسعه فعالیت‌های اقتصادی و همچنین معضل مهمی بر سر راه محیط‌زیست در حال و دهه‌های آینده به شمار می‌رود. از آنجا که روند افزایشی مصرف آب به دلایل تغییر الگوی مصرف، افزایش جمعیت، مهاجرت به یزد، گسترش صنعت، بالارفتن سطح بهداشت و رفاه عمومی و سایر عوامل در کنار تغییرات اقلیمی و اثرات آن بر استان یزد، کمبود منابع آب قابل شرب را در آینده برای این استان پیش‌بینی می‌کند، بنابراین برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری صحیح برای مقابله با این موضوع در اولویت اقدامات کشور و استان قرار می‌گیرد. یکی از روشهای مناسب در این زمینه، شناسایی تجارب گذشته و توجه به مدل پویای بحران آب در کشور و استان یزد و اجرای راهکارهای برتر سازگاری با کم‌آبی می‌باشد. لذا این مقاله به شناسایی متغیرهای موثر بر بحران کم‌آبی و تعاملات بین این متغیرها پرداخته و تجارب برتر سازگاری با کم‌آبی را تبیین می‌نماید. به این منظور زیرسیستم‌های درگیر در مسئله‌ی پویای سازگاری با کم‌آبی شناسایی شده و مدل تعاملات بین آنها ترسیم می‌گردد. در نتیجه، تجارب و پیشنهادات برتر در زمینه سازگاری با کم‌آبی احصاء گردید که در قالب 15 کلان راهکار و در ذیل آن 157 راهکار جزئی مربوط به هریک دسته‌بندی شد. همچنین شناخت روابط علی بین متغیرهای موثر در مسئله و تحلیل نتایج مصاحبه با کارشناسان و صاحبنظران حوزه آب نشان داد که سه راهکار «اجرای روش‌های ساده و استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف»، «ایجاد فرهنگ سازگاری با کم‌آبی و اصلاح الگوی مصرف» و « افزایش حساسیت مردم نسبت به بحران کمبود آب» باید در اولویت برنامه‌ریزی و اجرا قرار گیرند.

explaining the best experiences of adapting to water scarcity in yazd province by understanding the effective factors, causal loops and the dynamics of the water scacity problem

water scarcity in iran and especially in yazd province is one of the main limiting factors in human and social life and the development of economic activities, as well as an important problem for the environment now and in the coming decades. since the increasing trend of water consumption due to changes in the consumption pattern, increase in population, migration to yazd, expansion of industry, increase in the level of public health and welfare and other factors along with climate change and its effects on yazd province, the lack of potable water resources in the future is predicted for this province, so proper planning and policy making to deal with this issue is one of the priorities of the policy makers in the field of water production and supply management in the country and the province. one of the appropriate methods in this field is to identify past experiences and pay attention to the dynamic model of water crisis in the country and yazd province and implement the best solutions to adapt to water scarcity. therefore, this article identifies the variables affecting the water scarcity crisis and the interactions between these variables and explains the best experiences of adapting to water scarcity. hence, the subsystems involved in the dynamic problem of adaptation to water scarcity are identified and the interaction model between them is drawn. as a result, the best experiences and suggestions in the field of adapting to water scarcity were counted, which were classified in the form of 15 major solutions and below that 157 minor solutions related to each category. also, knowing the causal relationships between the variables affecting the problem and analyzing the results of interviews with experts in the field of water, showed that the three strategies of implementing simple methods and using consumption-reducing equipment , creating a culture of adapting to water scarcity and modifying the consumption pattern and increasing people s sensitivity towards the water shortage crisis should be prioritized in planning and implementation.