تبیین ارتباط فرم شهر و آلودگی هوا: مروری نظام مند

آلودگی هوا به عنوان یکی از مشکلات بزرگ زیست محیطی در جهان شناخته شده است. این مشکل به خصوص در کشورهای در حال توسعه و نیمه توسعه مورد توجه ویژهای قرار گرفته است. در سال های اخیر، شهرها با شاخص رشد بالا جمعیت، تغییرات زیادی در فرم و شکل شهری خود داشته‌اند که در این راستا، تنوع محیطی و فشارهای اکولوژیکی بوجود آمده است. پژوهش‌های علمی انجام شده ادعا می‌کنند که طراحی ساختمان تاثیر قابل توجهی بر میکرواقلیم محلی دارد و می‌تواند بر توزیع آلاینده‌ها تاثیر بگذارد. نویسندگان متوجه شدند که ساختمان‌هایی که دارای تهویه خوب و سیستم تهویه طبیعی هستند، می‌توانند منجر به کاهش سطح آلودگی شوند. بر این اساس این پژوهش با بهره‌گیری از رویکرد فرامطالعه به بازخوانی مطالعات علمی آلودگی هوا با فرم شهری پرداخته است و بر اهمیت مد نظر داشتن فرم شهری به عنوان یک عامل مهم در سیاست‌گذاری شهری تاکید می‌کند و در ادامه به رابطه و تعریف عوامل تاثیر گذار بر آلودگی هوا از منظر نظریه پردازان مختلف و تاثیر فرم شهر بر افزایش و کاهش آلودگی‌هوا پرداخته است. در این پژوهش سعی شده است علاوه بر تلفیق نتایج پژوهش‌های قبلی تامل و تعمقی بر فرآیندهای آنها نیز صورت گیرد. لذا ابتدا به توصیف مشخصات عمومی و ساختاری پژوهش های پیشین پرداخته و در ادامه چارچوب نظری و محتوایی آلودگی هوا با فرم شهری منطبق با الگوی پیشنهادی ساندوسکی و باروسو پیشنهاد میگردد، جامعه مورد مطالعه در این پژوهش شامل 61 مقاله علمی-پژوهشی از مطالعات داخلی و خارجی، با محوریت موضوعی تبیین ارتباط آلودگی هوا با فرم شهری در بازه زمانی سال‌های 1392 تا 1402 مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج پژوهش، بیانگر این است که هر چه پراکندگی در شهرها بیشتر باشد آلودگی هوا نیز افزایش میابد و هرچه تراکم و ارتفاع ساختمانی را کاهش و فضای سبز را افزایش دهیم آلودگی هوای کمتری را خواهیم داشت