بکارگیری تلفیق مهندسی ارزش و مدیریت ریسک در شناسایی و الویت-بندی روش های مدیریت رسوب در مخازن سدها با استفاده از روش سلسله مراتبی ahp (مطالعه موردی: مخزن سد سفیدرود)

رسوبگذاری در مخازن سدها یکی از مشکلات اساسی است که اکثر سدهایی که تاکنون به مشکل رسوب و کاهش عمر مفید مواجه بوده اند مخصوصاً سدهای کشورمان به علت عدم برنامه ریزی صحیح و در نتیجه احداث سد قبل از مطالعه دچار چنین مشکلی شده اند. روش های مدیریت رسوب در مخزن به سه بخش تقسیم می شوند روش های کاهش ورود رسوب به مخزن شامل سدهای کنترل کننده و آبخیزداری، روش های کنترل رسوب در مخزن شامل بندهای کنترلی و بهسازی شیب، روش های تخلیه رسوب از مخزن شامل عملیات شاس و لایروبی می باشد. بدین منظور با تشکیل کارگروهی از کارشناسان و مطالعات قبلی، روش های مدیریت رسوب با استفاده از روش سلسله مراتبی ahp الویت بندی شده اند. در ارزیابی معیارها کاهش زمان اجرا با مجموع وزن 482/0 بیشترین تاثیر را در پروژه های مدیریت رسوب دارد و عملیات شاس جایگزین تخلیه جریان غلیظ با مجموع وزن 422/0 به عنوان بالاترین الویت در روش های مدیریت رسوب رتبه بندی شدند. برای شناسایی احتمال وقوع و شدت تاثیر ریسک های موجود با انجام تحلیل کمی، ریسک ها ارزیابی شدند. نتایج بیانگر این بود که انحراف آب رودخانه های اصلی و فرعی با بیشترین شاخص ارزش اصلاحی 147درصد در مقایسه با لایروبی مکانیکی راه حل اثربخش برای علاج بخشی مساله رسوب گذاری در مخزن سفیدرود خواهد بود. استفاده از روش های کنترل فرسایش از جمله بندهای کنترلی از روش های کاهش رسوب می تواند جایگزین روش آ بخیزداری شود. با توجه به بررسی-های انجام شده استفاده از روش های تخلیه رسوب از جمله عملیات شاس با توجه به هزینه بر بودن در مقایسه با تخلیه جریان غلیظ احتیاج به بررسی بیشتر دارد.