شناسایی و اولویت بندی راهبردهای حکمرانی آب در راستای حفظ و توسعه فضای سبز با روش دلفی فازی و ahp (مورد مطالعه: استان قم)

در شرایط کنونی، بحران آب بسیاری از شهرهای کویری در ایران را درگیر کرده و باعث شده که حیات منابع‌طبیعی و فضاهای سبز به شدت به خطر افتد. در کشور ما، اگرچه مسائلی خشکسالی و کم‌بارشی به ویژه در سالیان اخیر وجود داشته، اما مشکلات مدیریت منابع‌آبی موجود نیز باعث تشدید بحران آب شده است. از این‌رو، خروج از این شرایط بدون بهره‌گیری موثر از رویکرد حکمرانی برای مدیریت اثربخش منابع‌آبی امکان‌پذیر نیست. هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت‌بندی راهبردهای حکمرانی آب در راستای حفظ و توسعه فضای سبز است. در این پژوهش، از روش دلفی فازی و تکنیک ahp استفاده شد. پس از بررسی مبانی نظری و تحقیقات پیشین، 40 راهبرد حکمرانی منابع آب شناسایی شدند. سپس براساس راهبردهای شناسایی شده، پرسشنامه دلفی طراحی گردید و از 15 نفر از خبرگان دانشگاهی و اجرایی در سازمان جهادکشاورزی استان قم نظرخواهی به عمل آمد که نهایتا بعد از سه دور رفت و برگشت بین خبرگان اجماع حاصل شد. براساس یافته‌های تحقیق، 11 راهبرد اصلی و 45 راهبرد فرعی برای حکمرانی مطلوب منابع آبی شناسایی گردید. راهبردهای اصلی شامل اعتمادسازی و مشارکت، سازماندهی مسئولیت‌ها، قانون‌مداری، اقتصاد آب، مشروعیت‌بخشی، مدیریت منابع آب، مدیریت نوآوری و تنوع، مدیریت مصارف آب، کارآیی، مدیریت و سیاستگذاری کلان و جامعیت و یکپارچگی هستند. همچنین، به منظور اولویت‌بندی راهبردها از روش ahp استفاده شد. در بین راهبردها، مدیریت و سیاستگذاری کلان با وزن 125/0، اعتمادسازی و مشارکت با وزن 110/0 و اقتصاد آب با وزن 108/0 به ترتیب مهم‌ترین راهبردها هستند. نتایج تحقیق نشان داد که برای بهبود حکمرانی آب باید مجموعه‌ای از راهبردهای چندگانه مورد استفاده قرار گیرد که این امر می‌تواند موجبات بهبود شرایط زیست‌محیطی و حفظ فضای سبز را فراهم کند.

identifying and prioritizing water governance strategies in the direction of maintaining and developing green spaces with fuzzy delphi and ahp methods

in the current situation, the water crisis has affected many desert cities in iran and caused the life of natural resources and green spaces to be severely endangered. in our country, although there have been issues of drought and low rainfall, especially in recent years, the water crisis has been exacerbated by the management of existing water resources. therefore, it is not possible to get out of these conditions without effective use of the governance approach for the effective management of water resources. the aim of the current research is to identify and prioritize water governance strategies in order to preserve and develop green space. in this research, fuzzy delphi method and ahp technique were used. after reviewing the theoretical foundations and previous researches, 40 water resources governance strategies were identified. then, based on the identified strategies, a delphi questionnaire was designed and 15 academic and executive experts in jihad agriculture organization of qom province were consulted. finally, after three rounds of back and forth, a consensus was reached between the experts. based on the findings of the research, 11 main strategies and 45 sub-strategies were identified for the optimal governance of water resources. the main strategies include trust building and partnership, organizing responsibilities, rule of law, water economy, legitimization, water resources management, innovation and diversity management, water use management, efficiency, macro policy management and comprehensiveness and integration. also, in order to prioritize strategies, ahp method was used. among the strategies, macro management and policymaking with a weight of 0.125, trust building and participation with a weight of 0.110, and water economy with a weight of 0.108 are the most important strategies, respectively. the results of the research showed that a set of multiple strategies should be used to improve water governance, which can improve environmental conditions and preserve green spaces.