فراتحلیل کیفی پژوهش‌های علمی در خصوص عوامل موثر بر رفتار شهروندی سازمانی

رفتار شهروندی سازمانی رفتاری مبتنی بر جهان‌بینی شخصی است، این رفتار باوجود آنکه از نیازهای کاری کارکنان نیست اما باعث افزایش اثربخشی سازمان در جهت رضایت ذی‌نفعان خواهد بود. این تحقیق به روش فراتحلیل کیفی انجام شده است و عوامل موثر بر رفتار شهروندی سازمانی را با بررسی مقالات منتشر شده در مجلات علمی پژوهشی مورد تائید وزارت علوم استخراج کند. بر این اساس از بین 149 مقاله استخراج شده 98 مقاله مورد مطالعه عمیق قرار گرفت. بازه زمانی مقالات از سال 1386 تا 1397 بود و تیپولوژی، و نرم افزارهای مورد استفاده در تحقیقات، نوع تحقیق از منظر کمی یا کیفی بودن، و جنسیت و تحصیلات پژوهشگران استخراج شد. مطالعه نشان داد که بیشتر تحقیقات در این حوزه به روش کمی انجام گرفته است و 80% محققان مرد هستند و 55% محققان از نرم افزار spss برای انجام تحقیق استفاده کرده بودند. 40% از تحقیق‌ها در شهر تهران انجام شده و مابقی در سایر شهرستان‌ها. در ادامه عوامل اصلی و فرعی و خرده عوامل موثر بر رفتار شهروندی سازمانی استخراج شد. سه مقوله اصلی «فردی»، «گروهی» و «سازمانی» شناسایی شد و به روش cvr روایی مدل مورد تائید قرار گرفت. در بین عوامل فردی «تعهد» بیش از بقیه مقوله‌ها در مقالات مورد توجه قرار گرفته است. در بین عوامل گروهی «رهبری» و سبک‌های مختلف رهبری بیش از بقیه مقولات مورد توجه و نظر قرار گرفته است که نقش انکار ناپذیری بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان دارد. در بین عوامل سازمانی «سرمایه اجتماعی»، «رفتار و جو سازمانی» بیش از سایر عوامل مورد توجه قرار گرفته است.