بررسی اثر روش‌های آبیاری واترباکس و کوزه‌ای در صرفه‌جویی مصرف آب و اجزای عملکرد درختات مرتعی در مناطق گرم و خشک

این پژوهش با هدف دستیابی به روش آبیاری مناسب جهت کشت و توسعه اراضی جنگلی در مناطق گرم و خشک با حداقل آب مصرفی می‌باشد. از آنجا که سیستم‌های نوین آبیاری نظیر روش‌های بارانی و قطره‌ای نیازمند سرمایه‌گذاری زیاد و نیروی کار ماهر بوده، روش‌های آبیاری ساده و کم هزینه نظیر واترباکس و کوزه‌ای مورد مطالعه قرار گرفت. این تحقیق به مدت 3 سال (1401-1398) در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تکرار اجرا شد. عامل اول نوع گیاه مرتعی در چهار سطح شامل کهور (t1)، کونوکارپوس (t2)، برهان (t3) و کنار (t4) و عامل دوم روش آبیاری در سه سطح شامل سطحی (i1)، واترباکس (i2) و کوزه‌ای (i3) بودند. نتایح تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد نوع درخت (t) به لحاظ عملکرد اجزا، حجم آب مصرفی و بهره‌وری مصرف آب اختلاف معنی‌داری در سطح 1 درصد با یکدیگر داشتند. روش‌های آبیاری نیز از نظر شاخص‌های عملکرد، حجم آب مصرفی و نیز بهره‌وری مصرف آب اختلاف معنی‌داری در سطح 1 درصد داشتند. درخت کهور با مصرف متوسط 432 لیتر آب در مدت 3 سال بالاترین بهره‌وری مصرف آب با متوسط 36/11 کیلوگرم داشت. از بین روش‌های آبیاری، سامانه آبیاری واترباکس با 6/87 درصد کاهش مصرف آب، 397 درصد کارایی مصرف آب را افزایش داد. بنابراین سامانه آبیاری واترباکس در پروژه‌های جنگل‌کاری و بیابان‌زدایی می‌تواند جایگزین سایر روش‌های آبیاری شود.