پاسخ گیاه گشنیز (coriandrum sativum l.) به آبیاری با پساب تصفیه شده فاضلاب شهری شهر کرمانشاه: انباشت و توزیع فلزات سنگین در گیاه

ایران همچون مناطق خشک و نیمه خشک دنیا از یک‫ سو با کاهش منابع آب تجدیدپذیر و از سویی دیگر با افزایش حجم تقاضا برای دستیابی به آب با کیفیت روبرو است و این امر سبب شده است که منابع آب با کیفیت بهتر برای مصارف شهری و شرب حفظ شده و منابع آب با کیفیت نامناسب‫تر (همچون فاضلاب تصفیه‫شده) برای مصارفی همچون آبیاری اراضی کشاورزی بکار گرفته شود. ولیکن وضعیت انباشت فلزات سنگین در اندام‫های مختلف محصولات آبیاری شده با پساب به ویژه سبزیجات برگی همچنان نامشخص است و به دلیل خطر ورود این فلزات به چرخه غذایی انسان می‫بایستی سنجش و پایش شود. در این پژوهش اثرات آبیاری با پساب تصفیه شده شهری در مقایسه با آب چاه به عنوان تیمار کنترل بر تجمع فلزات سنگین در ریشه و اندام هوایی گیاه گشنیز بررسی شد. ‬‬‬‬‬‬نتایج نشان داد که غلظت همه فلزات سنگین مورد بررسی در اندام‫های گیاه گشنیز آبیاری شده با پساب تصفیه شده بصورت معنی‫داری بیشتر از تیمار آبیاری با آب چاه بود ولی غلظت این فلزات در تمام اندام‫های گیاهی گیاه گشنیز پایین‫تر از استانداردهای توصیه شده برای سلامت محصولات کشاورزی ارزیابی شد. بیشترین غلظت مس و روی در اندام هوایی گشنیز در مقایسه با ریشه مشاهده گردید. در شرایط فعلی بحران کمبود منابع آب شیرین در کرمانشاه، پساب تصفیه شده می‫تواند به عنوان یک منبع آب مطمئن و پایدار برای آبیاری اراضی وسیع کشت گشنیز مورد استفاده قرار گیرد و از نظر انباشت فلزات سنگین در گیاه هیچگونه تهدیدی برای سلامت انسان ایحاد نشود.