رخداد گوهرسنگ کیانیت در دگرگونی های جنوب همدان؛ گوهرشناسی و کاربردهای صنعتی

در این پژوهش از بین آلومینوسیلیکات هایی که در مناطق مختلف کمربند دگرگونی-ماگمایی سنندج-سیرجان وجود دارند، کانی کیانیت یا دیستن در پهنه جنوبی همدان از نظر گوهرشناسی و کانی شناسی مورد بررسی قرار گرفته است. رخنمون های قابل توجهی از کانی کیانیت در همراهی با رگه های کوارتز در زمینه ای از سنگ های هورنفلس و شیست در جنوب همدان مشاهده می شود. در پژوهش حاضر از روش تجزیه پراش پرتو ایکس به منظور کانی شناسی گوهرسنگ کیانیت و کانی های همراه آن استفاده گردید. با تراش نمونه های نیمه شفاف و استفاده ازروش ها و ابزارهای غیرتخریبی گوهرشناسی، همچون رفرکتومتر ضریب شکست کیانیت های منطقه 71/1 اندازه گیری شد. همچنین وزن مخصوص آن با ترازوی هیدرواستاتیک 51/3 گرم بر سانتی متر مکعب محاسبه شد. در چرخش 360 درجه آنالیزور دستگاه پلاریسکوپ، این گوهرسنگ به صورت روشن و تاریک مشاهده می گردد که نشان دهنده خاصیت نوری دوشکستی dr آن است. با توجه به همراهی کانی کیانیت با سایر آلومینوسیلیکات ها مانند سیلیمانیت، آندالوزیت، کردیریت و کرندوم، بیشترین کاربرد این کانی در معدنکاری سطحی، استفاده در صنایع دیرگداز و خودروسازی (تولید شمع اتومبیل، صفحه کلاچ، واشر سرسیلندر) و خمیره اتصال دهنده ذرات ساینده صفحات برش است. با اکتشافات تفصیلی و معدنکاری تحت الارضی می توان به ذخایر و بلورهای غیر هوازده گوهرسنگ کیانیت دست پیدا کرد؛ که در این صورت اقتصادی ترین کاربرد آن استفاده در صنعت جواهرات و گوهرسنگ ها است زیرا درآمد بالای ایجاد شده در این صنعت و میزان مصرف کم مواد اولیه، قابل مقایسه با سایر صنایع نیست.