سیاست خارجی، قدرت، امنیت ملی و منافع ملی

با توجه به ارتباط مستقیم سیاست خارجی با امنیت و منافع ملی، نیاز به دستیابی به اجماع داخلی پیرامون تعریف منافع ملی ضرورتی تردیدناپذیر برای طراحی و اجرای بهینه سیاست خارجی کشور است. در تعریف منافع ملی باید درنظر داشت که توجه به مولفه‌های مختلف امنیت و منافع ملی به شمول ابعاد مادی و معنایی قدرت ملی بایسته است و نباید گرفتار دوگانه‌سازی‌ غیرعلمی منافع ملی و آرمان‌های انقلابی و یا انتخاب «دولت و یا آرمان» گردید. منافع آرمانی با در نظر گرفتن توان‌مندی‌ها و واقعیات می‌توانند یکی از مولفه‌های اساسی قدرت ملی به شمار‌ آیند، مشروط بر اینکه به درستی تعریف شده و جایگاه آنها در نگاهی جامع‌نگر در کنار سایر ابعاد قدرت ملی دیده شود. از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نگاه متوازن به منافع و امنیت ملی می‌بایست ابعاد نظامی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و دیپلماتیک قدرت و منافع ملی را در کنارهم درنظر گرفته و در زمامدارانی بهینه به شکلی برنامه‌ریزی و اجرا شود که هیچیک از این ستون‌های منافع ملی بر دیگر ستون‌ها چیره نشده و یا فدای ستون‌های دیگر نگردد.