مطالعه تطبیقی جایگاه توافق انتخاب دادگاه در اسناد سازمانهای منطقه ای

ایجاد سازمانهای منطقه ای، یکی از مهمترین ابزارهای بسط توسعه اقتصادی و تجاری کشورهای هم سود است. گسترش روابط اقتصادی نیازمند بکارگیری ابزارهای گردش ثروت یعنی، قراردادهای تجاری بین المللی مانند بیع، حمل ونقل و بیمه میان کشورهای هم پیمان است. در صورت بروز اختلاف در اجرای قراردادهای یاد شده، امکان مراجعه به دادگاه های هر یک از کشورهای ذینفع، راه حل سنتی و البته نه چندان کارآمد است. در مقابل، گرایش روزافزون بازرگا نان به درج شرط انتخاب دادگاه در قراردادها و توافق بر صلاحیت یکی از دادگاه های صالح و حتی ناصالح، شیوه ای نسبتًا نوین و کارآمد است. لیک، پرسش آنست که کدام سازمانهای منطقه ای در به رسمیت شناختن این عرف تجاری گام برداشته اند؟ همچنین، اسناد این سازمانها چه شرط یا شرایطی را برای اعتبار توافق زبریاد و صلاحیت قضایی ناشی از آن پیشبینی کرده اند؟ در نهایت، راه حل اسناد منطقه ای در صوورت وقوع تعارض منابع با یکدیگر چیست؟ واقعیت آن است که بیشتر سازمانهای مستقر در قاره اروپا و آمریکا به پذیرش توافقات کتبی یا الکترونیکی در زمینه انتخاب دادگاه روی آورده اند و آنرا موجد صلاحیت انحصاری دادگاه منتخب میدانند. شناسایی جایگاه صلاحیت توافقی میتواند الگوی مناسبی برای آن دسته از سازمانهای منطقه ای باشد که کشور ایران به عضویت آنها درآمده است. گذشته از این، شناسایی اسناد معتبر در این حوزه، دادگاههای ایرانی را درصورت رویارویی با دعاوی اجرای آرای خارجِی مبتنی برصلاحیت توافقی یاری رسان است.