بررسی مبحث آرای متعارض و نحوه رسیدگی به آنها در آیین دادرسی مدنی ایران

راء متعارض به آرایی گفته می شود که بدون سبب قانونی، در یک موضوع و بین همان اصحاب دعوا صادر شود. در حقوق ایران، صدور آراء متعارض از جهات نقض رای در مرحله فرجام خواهی و اعاده دادرسی است. مبنای تحقق این جهت، عدم ایراد امر قضاوت شده توسط خوانده و یا بی توجهی دادگاه در صورت طرح این ایراد است. از آنجایی که صدور آراء متعارض منجر به سردرگمی اصحاب دعوا در تشخیص حقوق و تکالیف قانونی خود، بی نظمی قضایی و مخدوش شدن اعتماد مردم نسبت به دستگاه های قضایی می شود، علم حقوق باید در وهله اول ضابطه ی دقیقی جهت شناسایی صحیح آراء مغایر در راستای رفع آثار سوء این تعارضات بیان دارد. اما ازآنجایی‌که این شرایط به‌صورت دقیق و جامع بیان‌نشده‌اند، اختلاف‌نظرهایی را بین حقوقدانان در خصوص تحقق تعارض موجب شده است# از همین رو در پژوهش حاضر سعی در تحلیل این شرایط و نقد کاستی‌های موجود شده است. به‌علاوه برای رفع نتایج سوء تعارض، قانون‌گذار به ارائه راهکارهایی همچون نقض رای مغایر و صدور حکم جدید پرداخته است اما کماکان خلاهایی در این زمینه به چشم می‌خورد که با استفاده از راهکارهای حقوقی همچون ایجاد نظامی واحد در مواجهه با آراء متعارض، تعیین تکلیف در خصوص شعب یک دادگاه در حوزه قضایی واحد، اقدام برای رفع تعارض در فرض عدم تقدیم درخواست فرجام‌خواهی یا اعاده دادرسی و امعان نظر در خصوص مهلت فرجام‌خواهی و اعاده دادرسی، تا حدودی این خلاها قابل جبران هستند. این پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی به بررسی مفهوم و شرایط تحقق آراء متعارض و راهکارهای رفع تعارض در قانون آیین دادرسی مدنی ایران می‌پردازد.