پیامدهای مخاصمه روسیه و اوکراین: بایسته‌های حقوق بین‌الملل در تنظیم نظم نوین جهانی پس از جنگ

بحران امروز اوکراین نفی صلح‌وامنیت بین‌الملل و بی‌شک خلل وارده بر حقوق بین‌الملل خاصه تعرّض به قاعده منع توسل‌به‌زور است. سهم شرق و البته تهدیدات غرب توامان در شکلگیری این مخاصمه مسلحانه بر ژئوپلیتیک اوکراین به‌عنوان کشوری حائز استقلال ارضی و حاکمیتی، واضح و شفاف است. این پژوهش با واکاوی ابعاد و چرایی این مخاصمه ناقض حقوق بین‌الملل، بر پیامدهای حامل بر نظم جهانی متمرکز است. محقق با طرح سوال درباره آثار و پیامدهای این مخاصمه بر نظم نوین بین‌المللی، روش توصیفی‌وتحلیلی در سنجش انگاره‌های جنگ امروز جهان معاصر پیش می‌گیرد. بنابراین با این پیش‌فرض که تهاجم روسیه به اوکراین نیازمند حلاجّی در دامنه قاعده آمره منع توسل‌به‌زور و اصول کلی حقوقی است، تعمق موازی تحرّکات غرب بویژه ناتو در تحریک مستمر وقوع این مخاصمه نه در نظریات سیاسی بلکه در فراگرد حقوق بین‌الملل را چاره می‌داند. در تحلیل رخداد مخاصمه نیز مدعی می‌شود که کرملین وجود ناتو و بسط استعمارزایی سرزمینی غرب را تهدید خصمانه قریب‌الوقوع علیه تاریخ نوستالوژی، مرزهای سرزمینی و حوزه امنیتش می‌داند پس پاسخ به این تهدید را با جنگ تهاجمی در اوکراین می‌دهد. این اقدام را نیز دفاع مشروع و چه‌بسا مداخله بشردوستانه در اوکراین قلمداد می‌کند. درمقابل اتحادیه اروپا و ایالات متحده نیز با سویه موازنه قدرت و سردمداری ناتو که همواره سعی بر تسخیر حاکمیت جمهوری‌های مجزاشده از شوروی سابق داشته‌اند، بالتبع این ادعا را خلع می‌نمایند. حتی حق وتوی اعضاء شورای امنیت نمی‌تواند مرزی حقوقی بر صحت یا بطلان اقدام این دو راس جنگ بگذارد بنابراین نتیجه‌ای هم جز بهم‌ریختگی نظم جهانی برجای نمی‌ماند.