بررسی کارکرد‌های اخلاقی و اجتماعی پدر در ادبیات با تاکید بر لالایی‌های خراسان

لالایی‌ها بخش ارزشمندی از ادبیات شفاهی را در حوزه ادبیات، فرهنگ و جامعه در ارتباط با زنان و خانواده تشکیل می‌دهند. لالایی‌ها به علت ارتباط نزدیکی که با خانواده‌ها دارند، منابع ارزشمندی برای شناخت وضعیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی به‌حساب می‌آیند، به‌ویژه در جوامعی که بافت‌های سنتی و اقلیمی مختص به آن منطقه را دارند. لالایی‌های مادرانه نمایه‌هایی متناقض از پدر را به تصویر می‌کشند که گاه توام باعاطفه و احساس است و گاه انتقادی را با نغمه‌های دل‌نشین برای کودک خویش در حضور یا غیاب پدر خانواده بیان می‌کند. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی با منابع کتابخانه‌ای به بررسی موتیف‌های پدر در لالایی‌های فرهنگ مردم سنتی در خراسان بزرگ می‌پردازد. در لالایی‌ها به مسئولیت‌پذیری اقتصادی، اجتماعی پدر، واگویه‌های مادران و دلایل عدم حضور پدر توجه ویژه شده است. لالایی‌ها با توجه دوره‌ها و طبقات مختلف اجتماعی در استان خراسان کارکردهای متفاوتی برای سرایندگان آن داشته است. نخست: فضای تفکر انتقادی و بازنمایی جنسیتی برای مادران نسبت به پدر خانواده به وجود آورده است، دوم: فضا برای گفت‌وگوی غیرمستقیم، بیان مقاصد، خلاص‌شدن از فشار‌های روحی و روانی برای مادر و پدر مهیا کرده است.