نقد و تحلیل مضامین تعلیمی در راحه الصدورراوندی

ادبیات تعلیمی یکی از گسترده‌ترین انواع ادب فارسی است که در اکثر آثار نظم و نثر می‌توان رد پایی از آن یافت. ادبیات در همه جوامع رسالت خطیر تربیتی را بر عهده دارد و شاعر و نویسنده با آگاهی از این موضوع، تلاش می کند در خلال آثار خود در هر نوع ادبی، وظیفه اصلی ادبیات را فراموش نکند. در آثاری که به بیان تاریخ یک ملت یا یک سرزمین پرداخته اند، اگر چه هدف اصلی نویسنده به تصویر کشیدن جزئیات تاریخی است، اما گاه در خلال سطور کتاب می توان تلاش نویسنده را برای احیای اصول اخلاقی مشاهده کرد. کتاب راحه الصدور و آیه السرور یکی از کتب معتبر تاریخی است که در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم با هدف بیان تاریخ سلاجقه عراق به نثر فارسی نگاشته شد. نویسنده کتاب، محمد راوندی، قلم توانایی در نگارش تاریخ به نثر فنی داشته است. در بخش‌هایی از کتاب زبان او از تکلف دور می گردد تا در حین بیان اتفاقات تاریخی به اصول اخلاقی و مولفه های تعلیمی نیز بپردازد و خواننده علاوه بر آگاهی از گذشته خود، درس‌هایی پندآموز نیز فرا گیرد. نویسنده چونان ناصحی خردمند هر گاه که فرصتی دست می دهد، در قالب اندرز همگان را به سوی عالی ترین سجایای اخلاقی فرا می خواند. اگرچه روی سخن او با پادشاهان و وزیران و کارگزاران حکومت است، اما هر انسان خردمندی می‌تواند با مطالعه کتاب بهره های فراوانی از آن برگیرد. در این نوشتار قصد داریم تا مضامین تعلیمی و اندرزهای اخلاقی موجود در متن این کتاب را احصاء کرده و به صورت نظامند ارائه کنیم.