بررسی تطبیقی شعر احمد شوقی و محمد تقی بهار (مطاله موردی علم و دانش)

علم و دانش یکی از مسائلی است که در طول تاریخ بدان بسیار توجه شده است. از آنجا که علوم بلاغی بویژه علم بیان از همان قرون اولیه پیدایش شعر فارسی مد نظر شاعران بوده پس میتوان هر یک از مقاصد چهارگانه آن را در اشعار شاعران مختلف بررسی کرد. در مسلمانان از گذشته های بسیار دور همواره پیشگامان علوم بودند و در واقع علم و دانش از میان مسلمانان به دیگر سرزمین ها و ملل وارد شد اما در دوران انحطاط این پیشگامی رو به افول نهاد، پس از گذشت دوران انحطاط، ادب معاصر با تنازع و سازگاری عوامل درونی و بیرونی، جامعه عربی جنبشی جدید به خود گرفت. نویسندگان و شعرای این دوره دوباره نهال امیدهای خفته جامعه عربی را در عرصه اندیشه و احساس بارور کردند. در این میان نام احمد شوقی با عنوان امیرالشعرا و محمد تقی بهار با عنوان ملک الشعراء تارک این دوره می درخشد. از آنجا که بهترین راه شناخت شخصیت ها آثار بجای مانده آنهاست، به همین جهت آنچه در این مقاله می آید نگاهی است موضوعی - فارغ از اغراض ادبی - به شعر شوقی و بهار؛ که طی آن دیدگاههای این دو شاعر در زمانی بحرانی نسبت به علم آموزی و دوری از جهل در جوامع اسلامی بالاخص مصر بررسی می گردد. این دو شاعر در زمینه تشویق به علم آموزی شباهت زیادی با هم دارند؛ زیرا در اشعارشان سابقه درخشان علمی مشرق زمین، مقایسه علم و جهل و ترغیب به ساختن موسسات آموزشی را برای مردم و جامعه متذکر شدند.