موشکافی بلاغی و تحلیل زیبایی‌شناسی باب شیر و گاو (الاسد و الثور) کلیله و دمنه

کلیله‌و‌دمنه مجموعه‌ای از داستان‌های به هم‌پیوسته از زبان حیوانات است که یکی از متون داستانی ارزشمند در ادبیات کلاسیک فارسی به‌شمار می‌رود. این اثر با اصالتی هندی، اولین بار به زبان سانسکریت نگاشته شد و در دوره انوشیروان به پهلوی و مجدد در قرن دوم، توسط این‌مقفع به عربی درآمد. که در نهایت در نیمه اول قرن ششم، نصرالله منشی، ترجمه‌ای آزاد به فارسی از آن ارائه داد. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل ویژگی‌ها و ابعاد بلاغی باب پنجم (باب شیر و گاو) از ابواب هجده‌گانه این اثر است. روش تحقیق، استفاده از روش تحلیلی-توصیفی ‌به صورت بررسی موردی بوده و همچنین روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و ابزار گردآوری نیز، فیش‌برداری است. با عنایت بر یافته‌های پژوهش حاضر، مشخص شد که نصرالله منشی در ترجمه خود از این اثر، از انواع آرایه‌های بدیعی (اعم از لفظی و معنوی) و بیانی بهره جسته است؛ میزان بهره از بدیع لفظی در این باب، بسیار گسترده و محسوس‌تر از بدیع معنوی بوده و در این بین، سجع و انواع آن، مشهود‌تر است. در حوزه بیان نیز علی‌رغم بهره‌مندی کلیله‌و‌دمنه از صنایع چهارگانه بیانی، تشبیه (به ویژه تشبیه مرکب از نوع تمثیل)، از ویژگی‌های بارز و برجسته بوده و از کنایه و مجاز نیز به سبب نزدیک‌تر شدن اثر به زبان عامیانه، بهره جسته است.