فرانقش های اندیشگانی در سه داستان از هفت پیکر نظامی

زبان‌شناسی نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی، مهم ترین ابزار، برای شناسایی و تبیین روابط معنایی به کار رفته در یک متن است. هلیدی، اصطلاح «فرا نقش» را برای سه لایة معنایی اندیشگانی، بینافردی و متنی آرای خویش به کار برده است؛ این اصطلاح، با نظام زبان سازگار است و می تواند آن سه لایه معنایی را با بافت موقعّیت پیوند بزند ونیز در کار انتقال معنا، موثّر قلمداد شود. فرانقش های اندیشگانی، یکی از مولفه های مهم در زبان شناسی نقش گرای نظام مند هلیدی است که به وسیلة آن می توان به بررسی سبکی فعل های به کار رفته در یک متن پرداخت. فرانقش های اندیشگانی، بازتاب دهندة جهان درون و برون و تجربه های شاعران و نویسندگان مختلف است که موجب تولید نظام معنایی در ذهن و سپس گزاره های زبانی می شوند و پس از آن می توان به مفهوم سازی در متن پرداخت. از این رو، درصدد هستیم تا با روش توصیفی – تحلیلی، مسئلة انواع فرانقش های اندیشگانی را در 3 داستان آغازین هفت پیکر مورد بررسی قرار دهیم. نتایج تحقیق بیانگر آن است که فرایندهای مادی، پر بسامدترین و فرایندهای رفتاری، کم بسامدترین فرایندهای به کار رفته در این 3 داستان است. فراوانی فرایند مادی مبیّن محسوس و ملموس بودن تصاویر به کار رفته در هفت پیکر است. سپس فرایندهای رابطه ای، ذهنی، کلامی، وجودی و رفتاری به ترتیب پربسامدترین وکم بسامدترین فعل های به کار رفته در این 3 داستان هستند.