مولفه‌های حکمرانی ابتکار شبکه‌ یکپارچه‌ فرآوری و ترابری «شیفت»

مطابق با تدبیر 22ام سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، کاهش مستمر سقف صادرات مواد خام و جایگزینی آن با زنجیره‌ پیش‌رونده‌ تولید ارزش‌افزوده ملی، به عنوان یکی از مهم‌ترین تدابیر اقتصادی برای کشور ایران محسوب می‌شود. ابتکار «شبکه‌ یکپارچه‌ فرآوری و ترابری» (شیفت) در راستای تغییر ریل حکمرانی از خام‌فروشی به منطق مبتنی بر خلق ارزش‌افزوده، از طریق احیای حکیمانه‌ زنجیره‌های منطقه‌ای و جهانی پیشنهاد شده ‌است. در پژوهش حاضر، مولفه‌های حکمرانی در ابتکار «شیفت» معرفی شده‌اند. این مولفه‌ها عبارت‌اند از: نظام‌نامه‌، بازیگران و ساختار تعامل‌ مطلوب میان آنها، سکوی هوشمند پشتیبان تصمیم زنجیره‌های ارزش و سازوکارهای مطلوب حکمرانی منابع خلق ارزش در این ابتکار. نظام‌نامه‌ «شیفت» جهت‌گیری مطلوب سیاست‌گذاری‌های مبتنی بر این ابتکار را مشخص می‌کند و با لحاظ اسناد بالادستی کشور از جمله سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تدوین می‌شود. همچنین، کارکردهای سکوی هوشمند «شیفت»، به عنوان سامانه رصد، ارزیابی و نظارت بر عملکرد بازیگران و نیز اولویت‌بندی زنجیره‌های ارزش، ارائه می‌شوند. منطق این سامانه، عدالت در تخصیص منابع و تسهیلات، بر اساس میزان درجه‌ فرآوری و خلق ارزش‌افزوده و کاهش خام‌فروشی است. در نهایت، با لحاظ بایسته‌های حکمرانی غیرمتمرکز (مبتنی بر بازار) و متمرکز (مبتنی بر مداخله دولت)، سازوکارهای مطلوب برای حکمرانی منابع خلق ارزش، شناسایی و معرفی می‌شوند.