چالش‌های تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در سطح استانی؛ مطالعه موردی برنامه‌های توسعه استان کرمان

همواره برای دستیابی به پیشرفت و تعالی، کشورها نیازمند برنامه‌ریزی می‌باشد؛ چرا که عدم وجود الگو و برنامه‌ریزی مناسب، منتج به عدم پیشرفت و یا در برخی موارد به پیشرفت نامتوازن بخش‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، محیطی می‌شود. مفهوم پیشرفت و تعالی در ایران مفهومی است که توسط مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) عنوان شد و جزئی از اندیشه و الگوی ایرانی اسلامی و متضمن معنایی عمیق می‌باشد؛ اما این ادبیات و منطق فکری به اسناد برنامه توسعه و آمایشی در سطح استان ورود پیدا نکرده است. بنابراین، این مطالعه با هدف بررسی موانع برنامه‌ای الگوی اسلامی ایرانی به صورت موردی در استان کرمان انجام شد. مطالعه حاضر در دو مرحله شامل مرور مطالعات و مطالعه کیفی با استفاده از نظر خبرگان استانی در حوزه برنامه‌ریزی با استفاده از یک جلسه گروه کاری متمرکز انجام شد. نتایج مطالعه نشان داد چالش‌های تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در سطح استان کرمان به هفت دسته کلی موانع محتوایی- ادراکی، موانع فرآیندی، موانع شبکه نیروی انسانی، موانع ساختار برنامه‌ریزی، موانع استقرار و تکمیل برنامه‌ها، موانع اجرایی، موانع نظارتی، قانونی و سیاسی تقسیم می‌شوند. عملکرد گسسته بخش‌های مختلف در سطح ملی و استانی و نبود گفتمان و مبانی نظری واحد بر اساس الگوی اسلامی ایرانی در بین این برنامه‌های مختلف و متعدد چالش اصلی بود. غفلت از ویژگی‌های محلی و بومی‌شده مبتنی بر اطلاعات و داده‌های دقیق میدانی، در کنار اعمال مدیریت‌های سلیقه‌ای کنشگران صاحب نفوذ بدون به ‌کارگیری خرد جمعی و مشارکت نخبگانی و در نهایت ضعف قضاوت و تصمیم‌گیری بر اساس معیارهای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت منجر به چندپارگی در نظام برنامه‌ریزی منطقه‌ای و استانی در سطح کشور شده است. پیشنهاد می‌شود برای بهبود نظام برنامه‌ریزی از نظام رصد اطلاعاتی مبتنی بر شواهد و بر اساس منطقه و استان و با توجه مشارکت افراد و شبکه‌های خبرگان و نخبگان برای تحلیل داده‌ها و با رویکرد مبانی نظری علمی و مبتنی بر شواهد جهت قضاوت و تصمیم‌گیری استفاده شود.