تبیین موقعیت ژئواکونومیک ایران در دالان‌های ارتباطی منطقه‌ای و جهانی

کریدورهای ‌حمل ‌و‌ نقل از نظر فیزیکی به عنوان ترکیبی از مسیرهایی که مراکز فعالیت اقتصادی را در یک یا چند کشور مجاور به هم وصل ‌می‌کند، تعریف شده‌ است.‌ ایران در یک موقعیت مکانی استراتژیک قرار گرفته‌ است که در گذشته با واقع شدن در قلب جاده ابریشم، قدیمی‌ترین کریدور خشکی‌پایه جهان، چهارراه تمدن‌ها شناخته ‌می‌شد و امروزه نیز شرق و غرب و شمال و جنوب جهان را به هم متصل ‌می‌کند و از این رو نقطه تلاقی چهارسوی جهان محسوب ‌می‌شود. ‌این کشور که از نظر موقعیت جغرافیایی در جنوب‌غربی آسیا و از نگاه غرب‌محور، در منطقه شکننده خاورمیانه واقع شده‌ است، اتصال دهنده هند و روسیه از طریق کریدور شمال- جنوب، اتصال دهنده آسیا- اروپا از طریق کریدور شرق- غرب یا جاده ابریشم نوین، پیوند دهنده آسیای مرکزی، قفقاز، ترکیه و اروپای غربی از طریق کریدور تراسیکا، پیوند دهنده جنوب‌شرقی آسیا به شمال‌غربی اروپا در کریدور جنوبی آسیا، پیوند دهنده اعضای سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو و همچنین پیوند دهنده کشورهای آسیای مرکزی به دریاهای آزاد و خلیج‌فارس در توافقنامه عشق‌آباد محسوب ‌می‌شود. تحقیق حاضر از نوع پژوهش‌های بنیادی نظری بوده و اطلاعات و مواد اولیه تحلیل به روش کتابخانه‌ای و با‌ استفاده از کتب و مقالات علمی ‌و همچنین وبگاه‌های معتبر و یا مرجع به دست آمده‌ است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد موقعیت هارتلندی ایران در نظام ژئوپلی‌نومیک جهانی قرن بیست و یکم که بر منابع جغرافیایی- سیاسی- اقتصادی با محوریت کریدورها و بندرها متکی است، می‌تواند کارت‌های بازی زیادی را در بازی‌های قدرت منطقه‌ای و جهانی در اختیار ایران قرار دهد. این امر در صورتی محقق می‌شود که دولت ایران از چالش‌های متعدد پیش روی خود عبور کند و توجه به نقش ویژه ایران در کریدورهای بین‌المللی، به صورت یک کد ژئوپلیتیک در دستور کار سیاست خارجی ایران قرار گیرد و توسعه پایدار و تعاملات داخلی و خارجی خود را در قالب یک استراتژی جامع و متکی بر واقعیت‌های جغرافیایی و ژئوپلیتیک، با تکیه بر مزیت‌های نسبی کشور، طراحی و تدوین کند.