ضرورت حکمرانی پایدار نظام‌‌ غذایی کشور با چشم‌انداز تحقق حاکمیت غذایی

در رویکرد جدید به غذا، فراتر از امنیت غذایی، پایداری نظام‌های غذایی از رهگذر حکمرانی پایدارگرا مبتنی بر نظرداشت هم‌بست پویای آب، انرژی، غذا در بستر زیست‌بوم است. در برداشت کنونی، حق حاکمیت غذایی، در کنار ابعاد امنیت و ایمنی غذایی مد نظر قرار گرفته و بازتاب اقتدار ملی و تاب‌آوری در حوزه امنیت غذایی است. در افق الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت کانونیت مقوله غذا و امنیت غذایی مشهود است. از این‌رو، لازم است در قالب یک چارچوب مفهومی و در پی آن، با استقرار سازوکارهای حکمرانی متعالی زمینه تحقق حاکمیت غذایی که می‌تواند رکن اقتصاد مقاومتی و مقاومت کشور باشد، به این موضوع پرداخته شود. این مقاله، در همین‌ راستا و با هدف ارائه چارچوب مفهومی حکمرانی نظام‌های پایدار کشاورزی و غذا با رویکرد حاکمیت غذایی تدوین شده است. در ابتدای این مقاله، رویکرد سیستمی در باب حکمرانی نظام‌های غذایی مفهوم‌پردازی شده است. در بخش بعدی مقاله بر لزوم یکپارچگی زنجیره‌های ارزش غذا در قالب حکمرانی زنجیره‌های ارزش غذایی تاکید شده است و با نگاهی اجمالی به حکمرانی نظام‌های غذایی در سطح بین‌المللی، ساختارسازی‌های صورت گرفته و نیز چالش‌های تدوین و اجرای سیاست‌های غذایی مشترک در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی مورد بررسی قرار گرفته است. در تکمیل این بحث، ضمن اشاره به ناکارآمدی‌های نظام بین‌الملل برای حکمرانی شایسته نظام‌های غذا و کشاورزی جهان متناسب با اهداف هزاره سوم (به ویژه هدف دوم)، فرازهایی برای حکمرانی بهتر جهت گذار به نظام‌های غذایی پایدارتر در سطح جهان مورد اشاره قرار گرفته است. سرانجام، در پایان این مقاله، ضمن استناد به تدابیر مرتبط با موضوع بحث در سند پایه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (تدبیر 30) به عنوان کارمایه تدوین سند الگوی حکمرانی متعالی نظام غذا و کشاورزی پایدار کشور، مراحل و اقدامات کلیدی در این خصوص پیشنهاد شده است.