روش‌شناختی پژوهش الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت ‌محیط‌زیست در 1413-1403

بند 9 سازوکار اجراء، ارزیابی، نظارت و به‌روزرسانی سند الگوی اسلامی پیشرفت، پایش روند کلی پیشرفت کشور با حمایت، هدایت و کاربست پژوهش‌ها در بازنگری‌ ده‌ساله و اصلاحات موردی این سند را پیش‌بینی کرده است. بنابراین، پس از تصویب و ابلاغ آن، روش‌شناختی این پژوهش‌ها، ابرچالش کشور در بازه 1413-1403 است. پیش‌فرص مقاله برای رویارویی با این چالش، این است که کاربست‌های پژوهش در بازه مذکور، با مبانی خداشناختی، معرفت‌شناختی، انسان‌شناختی، جامعه‌شناختی، ارزش‌شناختی، دین‌شناختی و ایران‌شناختی سند باید ‌سازگار باشد. بنابراین، سوال پژوهش این است: چگونه روش‌شناختی پژوهش‌های زیست‌محیطی را باید تبیین کرد تا آرمان‌های سند را با تدابیر پیش‌بینی‌ شده برای حوزه محیط‌زیست تحقق بخشید؛ زیرا، روش تبیین، هدف یا غایت را در نظر دارد. نتایج نشان داد که از تبیان متعادل نسبت حقیقت طبیعت به واقعیت جاری محیط برای تولید بایست‌های حامی و هادی این سند باید استفاده کرد که حقیقت طبیعت بر مبنای حدیث هر کدام از شما مسئول هستید و واقعیت جاری محیط بنا بر قرآن: خداوند هیچ‌کس را جز به‌ قدر توانایی‌اش تکلیف نمى‌‏کند. آنچه (از خوبى‏) به دست آورده به سود او و آنچه (از بدى‏) به دست آورده به زیان او است تبیین شد. به همین دلیل، پژوهشگران محیط‌زیست برای تحقق تبیان متعادل دو اصل قداست طبیعت و این‌همانی قرآن و طبیعت را باید مد نظر قرار دهند.