چالش فرار مغزها و راهکارهای مدیریت مهاجرت نخبگان برای تحقق افق علمی ایران در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

فرار مغزها به مهاجرت افراد بسیار ماهر از کشور خود به کشور دیگر اشاره دارد که اغلب منجر به از دست رفتن سرمایه فکری ارزشمند می‌شود. بر اساس سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، جامعه بستر مشارکت برای برآوردن نیازها و شکوفایی استعدادها است، که به بینش، گرایش، منش، توانش و کنش ارادی افراد جهت می‌دهد و از آنان، به ویژه نخبگان، اثر می‌پذیرد. هدف این مقاله بررسی عوامل موثر بر پدیده فرار مغزها در ایران و ارائه راهکارهای مدیریت مهاجرت نخبگان برای تحقق افق علمی ایران در این سند است. این مطالعه با استفاده از روش فراترکیب، یافته‌های مطالعات صورت گرفته را به صورت نظام‌مند بررسی کرده و بر اساس فرآیند شکل‌گیری و دستاورد خروجی، به تحلیل آنها پرداخته است. برای تحلیل مقالات منتخب از روش تحلیل محتوا استفاده شد. نتایج نشان می‌دهند که نخبگان عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و علمی را عوامل اصلی مهاجرت می‌دانند. تحلیل پژوهش‌های انجام شده در قالب سه بخش دلایل مهاجرت، تهدیدهای مهاجرت و راهکارهای مدیریت نخبگان ارائه شد. سیاست‌گذاران می‌توانند با شناخت و درک عوامل موثر در فرار مغزها و راهکارها و استراتژی‌های حفظ نخبگان، در جهت ایجاد فضایی توانمندتر تلاش کنند که به استناد سند مذکور، مشارکت گسترده نخبگان در امور اساسی کشور، هدایت ظرفیت علمی و فناوری به سوی رفع نیازها و حل مسائل اساسی جامعه، ارتقای متوازن و جامع آگاهی‌ها و توانمندی‌ها و تعاملات گسترده در عرصه ملی و بین‌المللی از ویژگی‌های جامعه پیشرفته علمی است که با تشویق افراد نخبه به ماندن و مشارکت در پیشرفت علمی کشور تضمین آینده‌ای روشن‌تر برای ایران است.