بررسی چگونگی تبلور تدابیر اقتصادی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در برنامه هفتم توسعه: شواهدی از چالش‌های پیشرفت ایران

یکی از شئون مهم برنامه‌ریزی در کشور، برنامه‌های پنج‌ساله توسعه است. برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه برای سال‌های 1406-1402 در حالی تصویب شده است که بیش از پنج سال از ابلاغ سیاست‌های کلی و تدابیر الگو اسلامی ایرانی پیشرفت می‌گذرد. واضح است که هر چه تبلور تدابیر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در برنامه هفتم توسعه بیشتر باشد امید به کاهش چالش‌های اقتصادی پیشرفت ایران کمتر خواهد بود. این مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوا در پی یافتن پاسخ این سوال است که چند درصد از تدابیر الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت در برنامه هفتم متبلور شده است. برای پاسخ به این سوال، واکاوی در تدابیر 55گانه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و توجه به فصول 24گانه برنامه هفتم توسعه مورد توجه قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد از بین 83 واژه کلید احصاء شده از تدابیر 55گانه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت 34 واژه کلید جایی در برنامه هفتم نداشته است. به عبارت دیگر 40 درصد واژگان کلیدی احصاء شده در این مطالعه در برنامه هفتم توسعه جایگاهی ندارد و برنامه هفتم توسعه 60 درصد واژگان کلیدی احصاء شده را مورد توجه قرار داده است. بهره‌گیری از دیپلماسی فعال اقتصادی برای حمایت از صادرات تولیدات، گسترش قطب‌های گردشگری، ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای بومی به فناوری‌های صنعتی، پی‌ریزی و گسترش نهضت کسب و کار هنرهای نمایشی و کاربردهای فضای مجازی، تحقق عدالت مالیاتی و کاهش فاصله‌های جمع درآمد خالص خانوار، ایجاد انضباط پولی، رهایی از ربای قرضی، بهره‌مندسازی عادلانه آحاد مردم جامعه از خدمات پولی، استقلال بودجه دولت از درآمدهای حاصل از بهره‌برداری از منابع طبیعی، توقف خام فروشی منابع طبیعی، مصون‌سازی نهادهای اقتصادی در مقابل تکانه‌های سیاسی- اقتصادی، توسعه فعالیت‌های زیربنایی، اقتصادی و اجتماعی، متناسب‌سازی سهم تولید و مصرف انرژی از منابع انرژی پاک مهم‌ترین مولفه‌ها و تدابیر اقتصادی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت هستند که در برنامه هفتم توسعه جایی نداشته‌اند.