خانواده اسلامی- ایرانی و چالش‌های تحقق عدالت جنسیتی معطوف به سند الگو پیشرفت

سند الگوی پیشرفت، به عنوان یکی از مهم‌ترین اسناد بالادستی، افق‌های مختلفی را در مقابل ساختارهای حیاتی و کلیدی نظام اجتماعی قرار داده است. یکی از مهم‌ترین ساختارهای مورد توجه در سند الگو، خانواده و به تبع آن توجه به مناسبات، کنشگران و ساختار و کارکردهای آن ذیل دو تدبیر 9 و 41 است که افق‌های مورد توجه در آینده خانواده و همچنین زنان به عنوان یکی از ارکان کلیدی آن مورد توجه قرار دارند. بدون شک، یکی از الزامات در مسیر تحقق این الگو، تعیین شاخص و معیارهای واقعی، بومی و در عین حال استاندارد برای پایش وضعیت و سنجش ابعاد و مولفه‌های هر حوزه با محوریت افق‌های ترسیم شده است. هدف این مطالعه بررسی تطبیقی اسناد چشم‌انداز ایران با کشورهای اسلامی و غیراسلامی به منظور تعیین نقاط متمایز و راهبردها است. مقایسه بین اسناد چشم‌انداز کشورهای ایران (2065)، عربستان سعودی (2030)، چین (2035) و کنیا (2030) نشان می‌دهد فارغ از نوع ایدئولوژی مسلط، جایگاه خانواده در نظام ارزشی همه این کشورها ویژه و بسیار مورد توجه است. در کشورهای اسلامی بر ارزش‌های اسلامی مرتبط با خانواده اشاره و در کشورهای غیراسلامی بر جایگاه ارزشمند خانواده در نظام اجتماعی تاکید می‌شود. مقایسه راهبردهای مطرح شده نشان می‌دهد که در اکثر کشورها شاخص‌های دقیق و قابل سنجش و بررسی در زمینه تعیین افق وجود دارد و این در حالی است که در سند چشم‌انداز ایران این افق بسیار کلی مطرح شده و عملاً امکان‌سنجی برای تحقق عدالت جنسیتی و در عین حال ارزیابی از روندهای پیشرفت شاخص‌های خانواده ذیل تدابیر سند موجود نیست. علاوه بر این یافته‌ها نشان می‌دهد بخش مهمی از اقدامات ایران در قالب سیاست‌های کلی نظام ابلاغ شده و برای ایجاد یک نظام دقیق و هدفمند برای سنجش و بررسی روند پیشرفت ضرورت دارد که مجموعه‌ای از شاخص‌های موجود در سیاست‌های کلی حوزه‌های مختلف سلامت، تامین اجتماعی، جمعیت و ... در کنار سند چشم‌انداز قرار گیرد و تدابیر 9 و 41 معطوف به آن اسناد تکمیل و مورد ارزیابی قرار گیرد.