کانالهای اثرگذاری نوسانات نرخ ارز بر سطح تولید و تورم و راهکارهای کنترل نوسانات ارزی

نوسانات نرخ ارز از کانالهای مختلفی بر سطح تولید و تورم اثرگذار است. مطالعه اقتصاد ایران نشان می‌دهد هر گونه تغییر نرخ ارز سایر متغیرهای اقتصادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد به دلیل اینکه از یک طرف درآمدهای دولت از محل صادرات نفت نقش عمده‌ای در اقتصاد کشور دارد و از طرف دیگر وابستگی کشور به واردات سبب می‌شود که دامنه اثرات این متغیر بسیار فراتر از یک اثر محدود باشد. نوسانات نرخ ارز تراز تجاری را تحت تاثیر قرار می دهد که این مسئله روی حجم تولیدات داخلی، کسری بودجه و نقدینگی و همینطور قیمتهای داخلی، تاثیر مستقیم برجای می گذارد. از سوی دیگر نوسانات نرخ ارز بر قیمت تمام شده تولیدات داخلی موثر است و از این لحاظ می‌تواند به تشدید شرایط تورمی در کشور دامن بزند. (مختارشاهی، 1387)بطور کلی، در بازار کالاها، کاهش نرخ ارز و افزایش ارزش پول ملی، سبب گران شدن کالاهای وارداتی و ارزان تر شدن کالاهای صادراتی خواهد شد و در نتیجه افزایش تقاضا برای کالاهای داخلی را در برخواهد داشت. از سوی دیگر با کاهش ارزش پول ملی، تقاضای نقدینگی بنگاه های اقتصادی افزایش یافته و این امر موجب افزایش تقاضای پول نیز می شود. در طرف عرضه می توان استدلال کرد که در کشورهای در حال توسعه، افزایش نرخ ارز (کاهش ارزش پول ملی) سبب افزایش هزینه وارداتی کالاهای واسطه ای و در نتیجه گران تر شدن واردات کالاهای واسطه ای (نهاده تولید) می شود و بدین ترتیب موجبات افزایش هزینه های تولید را نیز فراهم می آورد که اصطلاحا تورم وارداتی نامیده میشود (کازرونی و رستمی، ص 180) در این مقاله ضمن بررسی کانالهای اثرگذاری نوسانات ارزی بر سطح تورم و میزان تولید، راهکارهای کنترل نوسانات نیز بیان میشود. این راهکارها از یک طرف بر مدیریت تقاضا و مصارف ارزی از طریق کنترل سفته بازی، کنترل قاچاق، ارتقاء سامانه ها و ... تاکید دارد و از طرفِ دیگر بر افزایش عرضه ارز از طریق تعهد ارزی صادر کنندگان، حمایت از تولیدات صادرات محور، حمایت از دانش بنیان ها، ایجاد و توسعه کانالهای انتقال ارز و .... تاکید دارد. مجموع راهکارهای کنترل نوسانات ارزی بر محور تثبیت نرخ ارز و نظام ارز تک نرخی، ارائه میشود.