راهکار اقتصاد اسلامی برای برون‌رفت از مشکل ناترازی صندوق‌های بازنشستگی

صندوق‌های بازنشستگی در ایران به‌علل مختلف از جمله عدم توجه به کارکردهای تامین اجتماعی، با ناترازی مالی و کمبود منابع در مقابل انبوهی از مصارف و تعهدات مواجهند. ناترازی صندوق‌ها، ضمن آن‌که فشار فزاینده بر بودجه دولت ‌آورده، رفاه بازنشستگان و مستمری‌بگیران را نیز به‌خطر انداخته است. برای برون‌رفت از این مشکل، علاوه بر اصلاحات پارامتریک، باید توجه جدی به اصلاحات ساختاری آن‌هم با رویکرد اسلامی صورت گیرد. در این تحقیق، اصلاحات ساختاری برای برون‌رفت از مشکلات ناترازی صندوق‌های بازنشستگی به‌عنوان مساله اصلی، به‌روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده است. نتایج بررسی نشان می‌دهد که مهمترین اصلاحات ساختاری در رویکرد اسلامی، لایه‌بندی خدمات تامین اجتماعی در قالب پنج لایة تمهیدی، تضمینی، ترمیمی، تامینی و تکمیلی است تا موارد حمایتی از موارد بیمه‌ای تفکیک گردد. موارد بیمه‌ای که مختص افراد متمول و با درآمد بالا است، از طریق بیمه‌‌پردازی‌های خصوصی تامین مالی شود و موارد حمایتی که مختص افراد فاقد درآمد و کم‌درآمد است، از طریق منابع مردمی، عمومی و دولتی تامین مالی ‌گردد. با این اصلاحات، کارکردهای حمایتی و غیرحمایتی نظام تامین اجتماعی از یکدیگر تفکیک می‌‌گردد تا مشمولان هر حوزه، متولیان و منابع مالی خاص خود را داشته باشد. مشمولان کارکرد اول، در لایه‌های تضمینی و ترمیمی به‌صورت کامل و از هر نظر تامین می‌شوند و مشمولان کارکرد دوم، در لایه‌های تامینی و تکمیلی تامین می‌گردند. در لایه تمهیدی، زمینه های رفاهی برای همه فراهم می‌گردد تا مشمولان کارکرد حمایتی به‌حداقل ممکن کاهش یابند. در نتیجه این اصلاحات، فشار مالی بر صندوق‌های بازنشستگی کاهش می‌یابد و ناترازی آن‌ها برطرف می‌گردد.