اثربخشی آموزش محیط‌زیستی بر کاهش پساب نیکل واحد آبکاری

یکی از منابع عمده آلوده‌کننده محیط‌زیست، پساب کارگاه ها و صنایع فلزی است. به‌ویژه پساب کارگاه‌های آبکاری مصنوعات فلزی یکی از آلوده‌ترین پساب‌های صنعتی آلوده به فلزات سنگین است که غیرقابل تجزیه بوده و در طبیعت به‌سادگی از بین نمی‌روند . پساب ایجادشده از واحدهای آبکاری که حاصل شستشوی قطعات در مراحل مختلف آماده‌سازی سطح، آبکاری و عملیات تکمیلی است با توجه به نوع فرآیند ممکن است دارای مقادیر قابل‌توجهی املاح فلزات سنگین نظیر کرم، مس، نیکل، روی، کادمیم و همچنین مواد سمی دیگری مثل سیانور باشد. دفع چنین پساب‌هایی در محیط‌زیست به‌هیچ‌وجه صحیح نیست و اگر این پساب‌ها بدون خنثی‌سازی و حذف فلزات سنگین به محیط‌زیست منتقل شوند مشکلات فراوانی از نظر آلودگی آب‌وخاک و آسیب به جانداران ایجاد خواهند کرد. آب‌های سطحی و زیرزمینی دریافت‌کننده این پساب‌های آلوده، دیگر قابل‌شرب نخواهند بود؛ بنابراین کاملاً ضروری است این پساب‌ها قبل از دفع و تخلیه در طبیعت، خنثی‌ و تصفیه شوند. تنها در این صورت پساب تصفیه‌شده در صورت ورود به چاه‌های جذبی یا آب‌های سطحی مشکلی ایجاد نخواهد کرد. پژوهش حاضر یک پژوهش از نوع کاربردی و نیمه آزمایشی با دو گروه آزمایش و گواه بوده که به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب گردیدند. جامعه آماری در این پژوهش عبارت بودند از 60 نفر کارکنان واحد آبکاری شرکت اصفهان چالاک از گیتی پسند شهر اصفهان که به دو گروه آزمایش (خط 1 آبکاری)30 نفر و گروه کنترل (خط2 آبکاری)30 نفر تقسیم شدند. آموزش گروه آزمایش در 12 جلسه 45 دقیقه‌ای انجام گرفت. ابزارهای مورداستفاده جهت سنجش سطح سواد زیست‌محیطی (دانش، نگرش، رفتار و مهارت) به شرح زیر است: الف) پرسشنامه دانش مشتمل بر 10 سوال با پاسخ‌های 4 گزینه‌ای است. با نمره بندی (کاملاً می‌دانم 3) تا صفر (نمی‌دانم) بود. نتایج نشان می‌دهد که آموزش باعث افزایش آگاهی کارکنان شده به صورتی که میانگین نمرات گروه هدف از 9/5 به 4/7 رسانده است، میانگین متغیر نگرش را از 85/29 به 01/45 رسیده و متغیر مهارت سنجی از 8/6 به 3/8 و متغیر رفتار سنجی5/26 به 8/36 رسیده است. واحد آبکاری شرکت اصفهان چالاک از سال 1400 تا بهمن‌ماه 1402 به همراهی واحد hse شروع به آموزش زیست‌محیطی به کارکنان واحد آبکاری نمود، میزان پساب خروجی نیکل از پساب خروجی در اردیبهشت 1400 از 300 کیلوگرم نیکل استخراجی از 20000 لیتر پساب به 800 کیلوگرم نیکل از 20000 لیتر پساب خروجی رسید.