شناسایی مناطق بالقوه تولید گرد و غبار با استفاده از گوگل ارث انجین و تحلیل سلسله مراتبی در محدوده جنوب شرقی دریاچه ارومیه

آلودگی هوا ناشی از بیابان‌زایی و انتقال گردوغبار، یکی از چالش‌های مهم زیست‌محیطی در مناطق خشک و نیمه‌خشک به شمار می‌رود. بستر خشک‌شده این دریاچه به عنوان یکی از مناطق بالقوه تولید گردوغبار در شمال‌غرب ایران شناخته می‌شود. اگرچه مطالعات اخیر به بررسی تاثیرات خشک شدن دریاچه ارومیه بر کیفیت هوای محلی و منطقه‌ای پرداخته‌اند، اما همچنان نیاز به شناسایی منابع تولید گردوغبار و بالاخص گردوغبار نمکی با توزیع مکانی و زمانی در منطقه مورد مطالعه وجود دارد. در این پژوهش، از گوگل ارث انجین، تحلیل سلسله مراتبی برای شناسایی نقاط بالقوه تولید گردوغبار در نواحی جنوب‌شرقی دریاچه استفاده شد، جایی که مطالعات اخیر بر وسعت چشمگیر شوری و بیابان‌زایی در آن مناطق تاکید کرده‌اند. بر اساس نتایج این مطالعه، سهم دریاچه در آلودگی گردوغبار محلی با افزایش فاصله از آن کاهش می‌یابد. نتایج نشان داد که پتانسیل تشکیل گرد و غبار در جنوب‌شرقی دریاچه افزایش یافته است که چالش‌های متنوعی از جمله مخاطرات سلامتی و زیستی را برای ساکنان منطقه به همراه دارد. وزن نهایی حاصل از تحلیل سلسله مراتبی برای هریک از پارامترهای موثر در تولید گردوغبار به ترتیب برابر است با، رطوبت خاک (264/0)، پوشش گیاهی (208/0)، سرعت باد (153/0)، بارش (107/0)، کاربری اراضی و شوری خاک (081/0)، دمای سطح زمین (064/0)، ارتفاع و شیب به ترتیب برابر 024/0 و 020/0 و شاخص ناسازگاری برابر 015/0 محاسبه شد که بیانگر میزان تناقض بین وزن­های ارائه شده عناصر نسبت به یکدیگر است که کمتر از آستانه مجاز (1) است. نتایج نشان داد که هرچه از دریاچه دورتر می‌شویم، از وسعت کانون‌های بالقوه تولید گردوغبار کاسته می‌شود.