بررسی مفهوم رهایی بخشی از رنج مذموم در نهج البلاغه

رنج، مفهومی است که به ادراک و احساس درونی انسان ها هنگام ناخشنودی و نارضایتی مربوط می شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رنج های انسان و شیوه مواجهه با آنها از دیدگاه امام علی(ع) در نهج البلاغه است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با نگاه به نامه ها، خطبه ها و حکمت ها انجام شده است. باتوجه به یافته های این پژوهش، رنج هایی که برای اهداف دنیوی هستند در زمره رنج مذموم قرار دارند و انسان کامل و پرهیزگار صرفا یک رنج دارد و آن رنج دوری از مسیر و قرب الهی است. برای رهایی از رنج ها لازم است هم شناخت و آگاهی خود را افزایش دهیم (دنیا فی الذات همراه با سختی هاست، رنج برای همگان است و برای مقربان الهی چه بسا رنج بیشتر باشد، رنج ها در دنیا باید صرفا برای توشه های اخروی باشد و اینکه سختی ها تمام شدنی است) و هم برخی ویژگی ها را در خود رشد دهیم(انسان حرص و طمع خود را کنترل کرده و بداند روزی دست خداوند است، بر احساس ضعف و نیز احساس یاس خود غلبه کرده و به یاد قدرت و رحمت خداوند باشد و نیز برای رسیدن به خواسته های خود از خداوند درخواست و دعا نماید. همچنین عدم تمرکز بر سایر اندوه های غیر الهی، تغییر در نگرش و رفتار برای آسان تر کردن سختی ها، تداوم گام نهادن در مسیر الهی و نیز دوری از شهوات و راه حل های کاذب، حسن یقین داشتن به خداوند و توسل و تمسک به او باید مورد توجه قرار گیرد). از دیگر سو، گروهی از رنج ها ناشی از روابط بین فردی هستند که از طریق توقع داشتن مناسب از دیگران، کنترل گفتار عدم واکنش متقابل و نرمخو بودن، عدم خصومت و دشمنی و نیز دیدگاه خوش بینانه به دیگران؛ اینگونه رنج ها قابل کنترل و مرتفع شدن هستند.