الگوی زیست اجتماعی شرافتمندانه در مواجهه با مخالفان و متخاصمان داخلی (در سیره‌ی امیرالمومنین‌(ع) با تکیه بر نهج‌البلاغه)

یکی از اساسی‌ترین مسائلی که حاکمان در طول تاریخ حاکمیت‌شان با آن چالشی عمیق داشته‌اند، عدم الگویی کارآمد جهت مواجهه با مخالفان و متخاصمان زمان بوده‌است. برای این مهم الگوی مواجهه‌ی حضرت امیر‌المومنین علی‌(ع) بعنوان تنها امام شیعیان که حدود 5 سال حاکمیت جهان اسلام را عهده‌دار بوده و دوران حاکمیت‌شان مصادف با ظهور احزاب، فرقه ها، اندیشه‌ها و تفکرات مختلفی می‌باشد، کاربردی فرازمانی گرفته و نقشه‌ی راهی گران‌بها پیش‌روی حاکمان دوران پر‌طمطراق افکار و اندیشه ها نهاده است. و از آنجاکه یکی از شیوه‌های مواجهه‌ در صحنه‌های داخلی و بین‌الملل، شیوه‌ای موثر جهت مواجهه با مخالفان است، توجه به الگوی برخورد امام علی‌(ع) با کافران، مخالفان و متخاصمان از بهترین منابع دستیابی به این مهم می‌باشد، لذا نگارنده در متن پیش‌رو پس از مطالعه استقرائی کتاب شریف نهج‌البلاغه و سیره‌ی حضرت امیرالمومنین علی‌(ع) به روش تحلیلی‌‌توصیفی به بیان الگوی کلی مواجهه حضرت‌(ع) پرداخته و دو الگوی اساسی مواجهه‌ی مسالمت‌آمیز و عتاب‌آمیز را معرفی می‌نماید. روش مسالمت‌آمیز حضرت(ع) که جنبه‌ای اخلاقی و تربیتی داشته و آثار آن در وحدت اجتماعی نقش موثری ایجاد نموده است، شامل؛ موعظه، مدارا، ادب، سکوت، تعیین حقوق، عفو و بخشش و از همه مهمتر گفتگو و مذاکره بوده است و روش عتاب‌آمیز که بعد از اتمام حجت صورت می‌پذیرفته، شامل اتمام حجت، گفتگو، مذاکرات نکوهشی، مجازات اجتماعی و در آخرین مرحله، نبرد بوده است. نوآوری نگارنده در متن حاضراستفاده از الگوی مواجهه حضرت علی‌(ع) با مخالفان و متخاصمان جهت دستیابی نظام اسلامی به الگویی متقن در این راستا بوده است که در قالبی کوچکتر الگویی برای کلیه‌ی مجموعه‌های فکری جهت همزیستی شرافتمندانه اجتماعی با سایر تفکرات مخالف و معاند و در قالبی کلی‌تر رهیافتی برای فقه سیاسی، حکومتی و بین‌المللی می‌باشد.