حیات فردی و سیاسی حضرت زهرا(س) به روایت محمدبن‌حسین رازی

اهمیت نسب و جایگاه معنویِ خاندان پیامبر(ص) سبب ظهور گونه سیره‌نگاری و شرح‌حال‌نگاری درباره معصومین(ع) و اهل‌بیت(ع) شد. هرچند، در تمامی این سیره‌ها، زندگانی ائمه(ع) روایت می‌شد ولی علمای شیعی در قرون مختلف، همواره از یک زاویه به ابعاد مختلف حیات معصومین(ع) نمی‌نگریستند. یکی از این تفاوت‌ها و تغییرات در این متون، مربوط به حیات حضرت زهرا(س) است. ازاین‌رو، مطالعه نحوه بازنمایی مولفان شیعی در قرون مختلف از حیات فاطمه زهرا(س) می‌تواند جنبه‌های مختلف زندگانی ایشان را شناسایی کند. در این مقاله، قصد بر آن بود که نحوه خوانش محمد بن حسین رازی، یکی از متکلمان و مورخان مشهور شیعی در سده ششم و ابتدای هفتم هجری را از حیات حضرت زهرا(س) مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. پرسش برآمده از این مسئله آن بود که رازی از کدام زوایا زندگانی حضرت فاطمه(س) به ویژه سیره سیاسی ایشان را روایت و تحلیل کرد؟ انتخاب رازی از آن رو اهمیت دارد که هنوز، ویژگی‌های شرح‌حال‌نگاری درباره ائمه(ع) در سده ششم و ابتدای هفتم هجری آن‌گونه که بایسته است، مورد مطالعه همه‌جانبه قرار نگرفته است. پس، نتایج این تحقیق، می‌‌تواند شناخت ما را از میراث شیعه در این قرون افزایش دهد. نتیجه تحقیق نشان می‌‌دهد رازی با نگرش فرازمینی به ذکر معجزات در حیات فردی حضرت زهرا(س) بسنده کرد. اما نگرش زمینی و مادی در توصیف او از زندگانی سیاسی حضرت فاطمه(ع) غلبه داشت. مشکله اصلی رازی در ترسیم حیات سیاسی فاطمه‌‌ زهرا(س)، رفع ابهامات و بطلان استدلالات مدعیان فرق درخصوص فدک از طریق کاربست روش‌‌های کلامی، فقهی، حدیثی و به‌ویژه تاریخی بود.