شناسایی و پراکنش گونه های phytophthora عامل بیماری گموز پسته در مناطق پسته کاری استان خراسان رضوی

پسته با سطح زیر کشت حدود 560 هزار هکتار باغ بارور و تولید 287 هزار تن در سال 1401، یکی از مهمترین محصولات باغبانی ایران ‏می‏باشد که از نظر صادرات نیز، رتبه اول را درمیان محصولات کشاورزی به خود اختصاص داده است. استان خراسان رضوی با حدود 120000 هزار هکتار باغ پسته و تولید 55 هزار تن پسته، رتبه دوم تولید را در بین استان‏ها دارا می باشد. بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه یا گموز درختان پسته یکی از بیماریهای مهم و شایع در مناطق پسته کاری کشور و استان خراسان رضوی می باشد. لذا با توجه به اهمیت موضوع ، اهداف پیش بینی شده در این تحقیق شامل شناسایی مناطق آلوده، شناسایی و پراکنش گونه های phytophthora، عامل بیماری گموز پسته و تعیین گونة غالب می باشد. بدین منظور در فصول بهار، تابستان و پاییز سال 99، تعدادی از باغات پسته واقع در مناطق فیض آباد و سبزوار مورد بازدید قرار گرفت. در طی انجام این بازدیدها، قسمتهایی از بافت آلودة طوقه و ریشه درختان بیمار و خاک اطراف آنها جمع آوری و به آزمایشگاه انتقال یافت. در آزمایشگاه عملیات جداسازی قارچ با استفاده از محیط کشت انتخابی parph و روش طعمه گذاری انجام شد. جدایه های بدست آمده به طریق نوک ریسه، خالص و از نظر مرفولوژی اندامهای جنسی و غیر جنسی و حرارتهای مهم رشد و سایر خصوصیات جهت تشخیص گونه و آزمایش بیماریزایی از طریق مایه زنی ریشه و طوقه تحت بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج آزمایشات انجام شده، گونه‌های p. citrophthora و p. drechsleri به عنوان عوامل بیماری گموز در منطقه شناسایی گردید که 72 درصد جدایه ها متعلق به گونه p. citrophthora و 28 درصد متعلق به گونه p. drechsleri بود و بدین ترتیب گونه p. citrophthora به عنوان گونه غالب شناسایی گردید. با شمارش درختان بیمار در باغات هر منطقه، درصد آلودگی باغات پسته استان به بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه تعیین شد. نتایج کلی حاصل از انجام این تحقیق، در طی سالهای انجام پروژه نشان داد که میانگین درصد آلودگی باغات 1/2 درصد برآورد می گردد.

identification and dispersal of phytophthora spp, the causal agent of pistachio gummosis in razavi khorasan province

pistachio is one of the most important horticultural products of iran, with an area under cultivation of about 560 thousand hectares of fertile gardens and a production of 287 thousand tons in 1401. razavi khorasan province with about 120,000 hectares of pistachio orchards and production of 55,000 tons of pistachios ranks second in production among the provinces. crown and root rot disease of pistachio trees is one of the most important and common diseases in pistachio growing areas of iran and razavi khorasan province. therefore, according to the importance of the subject, the expected goals in this research include the identification of contaminated areas, the identification and distribution of phytophthora species, the causative agent of pistachio gummosis disease, and the determination of the dominant species. for this purpose, a number of pistachio orchards located in feiz abad and sabzevar regions were visited in spring, summer and autumn of 2019. during these visits, parts of the contaminated tissue of crowns and roots of diseased trees and the soil around them were collected and transferred to the laboratory. in the laboratory, fungi isolation was performed using parph, selective culture medium and baiting method. the obtained isolates were studied through mycelium tips and in terms of morphology of sexual and non-sexual organs, important growth temperatures and other characteristics for species identification and pathogenicity test through root and crown inoculation. according to the results of the experiments, p. citrophthora and p. drechsleri species were identified as the agents of gummosis disease in the region. 72% of the isolates belonged to p. citrophthora species and 28% belonged to p. drechsleri species. p. citrophthora was identified as the dominant species. with determination of infected trees in studied orchards, frequency of gummosis in khorasan-razavi province was estimated and approximately 2.1%.