مولفه‌های مقولۀ «ثنویت» در دین زردشتی بر اساس کتاب دینکَردِ سوم

ثنویت پایۀ دین زردشتی شناخته می شود؛ بدین معنی که در جهان بینی زردشتی پدیده های جهان هستی در دو دستۀ «نیک و بَد» دسته بندی می شوند. در این دسته بندی، سپندمینو و همکارانش در دستۀ نیک، و زَدارمینو و همکارانش در دستۀ بَد جای می گیرند. یکی از معروفترین منابع دین زردشتی کتابی به نام «دینکَرد» است که بخشی از آن به نام «دینکَرد سوم»، مقولۀ ثنویت را بیش از هر متن زردشتیِ دیگر در قالب متنی اندرزی مورد بحث قرار داده است. این مقاله با روشی متن شناسانه، با ذکر مثالهایی از متن به توضیح مولفه های ثنویت پرداخته است. مولفه های شناخته شدۀ ثنویت در متنِ دینکرد سوم شامل دو دستۀ اصلی و فرعی به شرح زیر هستند: 1- مولفه های اصلی شامل وجود سپندمینو و زدارمینو از آغاز، پیش آگاهی سپندمینو و پَس آگاهی زدارمینو، زمان کرانه مند 12000 ساله، دوام سپندمینو و نابودی مطلق زَدارمینو در پایان؛ 2- مولفه های فرعی شامل ذاتی یا حادث بودن، جداسانی، این هَمانی، روابط علّت و معلولی(= عامل و معمولی)، همگرایی و واگرایی، تضاد و تقابل، نشانه شناسی و پدیدار شناسی، تفاوت در ظاهر و باطن، درجه بندی کمّی و کیفی، فرجام شناسی، داوریِ پایانی. بر اساس این مولفه ها، نتایج نشان می دهد که ثنویتِ زردشتی خود ریشه در باوری دیرین تر در اساطیر ایرانی به نام «اَشَه در برابر دُروج» دارد که آن خود به اندیشه ای قدیمی تر در روزگارِ یگانگی هند و ایرانیان(= آریایی ها) برمی گردد. با الهام از این اسطورۀ ایرانی، دین زردشتی آن را در تمام سطوح و لایه هایِ اندیشگانیِ خود جای داده و از آن تصویری مبارزاتی بین سپندمینو و زَدارمینو در یک بازۀ زمانیِ 9000 ساله از دوران آمیختگی تا پایان جهان آفریده است. در این مبارزۀ طولانی، پیروزی فرجامین در سایۀ دانایی مطلق به همراهِ خرد، از آنِ سپندمینو است و زَدارمینو رَه به نیستی می برد. بنابراین، هستی ماندگار از آنِ سپندمینو است تا دوباره و چندباره چرخۀ مرگ و زندگی را بچرخاند.

the components of the “dualisim” subject in zoroastrian religion based on the book dinkard, the third

dualisim is known the base of the zoroastrianisim. it means that in the ideology of zoroastrianisim, all the phenomena of the world are classified into two categories as “good and evil”. in this classification, the good spirit and its cooperators are put in the good category, and the evil spirit and its cooperators in the evil category. one of the most famouse sources of the zoroastrianisim is a book named “dinkard” that a part of it “dinkard - the third” has discussed dualisim as a guidebook more than any other zoroastrian text. this article surveyed “dinkard -the third” through examples in a textological method for explanation of its components as: 1- the eternal existence of good and evil spirits, pre-knowledge of good spirit and post-knowledge of evil spirit, a limited time of 12000 years, final stability of good spirit and the absolute vanishing of evil spirit; 2- being essential or created, distinction, identity, causitivity, convergence and divergence, confliction and contradiction, simology and phenology, surface and deep difference, quantity and quality graduation, teleology, final judjment. based on the components, results show that this belief of zoroastrianism rooted in an older iranian mythical origin in which good and evil are against each other. the older iranian mythical idea goes back to the time when indo-iranians(aryans) were a single ethnic group. being inspired by that myth, zoroastrianism inserted it in all aspects of its religion and created a struggling picture of good and evil in a span of nine thousand years from the time of mixture to the end of the world. in this longtime struggle, the good spirit finally wins the struggle becaues of absolute wisdom and the evil spirit wanishes forever. so, the good spirit remains constant for turning the cycle of death and life for second and multiple times.