سیر تحول و تطور اندیشه منجی‌باوری از اوستای متقدم تا منابع پهلوی

از زمان زیست زرتشت تا کتابت اوستا و منابع پهلوی، ذیل موعودباوری و منجی تغییرات ماهوی شکل گرفته است. گذشت سده‌ها و وقوع رخدادهای تاریخی، چون حمله اسکندر در این اثنا و ظهور و بروز نحله‌های فکری در این ادوار و از همه مهم‌تر پویایی سنت شفاهی ایرانیان و تغییراتی که به تبع آن می‌آید، همه و همه دست‌به دست هم داده تا شاهد تحول اندیشه منجی باوری از گاهان تا منابع پهلوی باشیم. علی‌رغم پژوهش‌های گوناگون، پژوهشگران نتوانسته‌اند چشم‌انداز و فرضیه‌های درخوری، مبتنی بر چگونگی و چرایی سیر تطور اندیشه منجی-باوری از اوستای متقدم تا منابع پهلوی ارائه دهند. از این‌رو، پژوهش حاضر با رویکرد تبیین سیر این تطور به روش توصیفی تحلیلی و بر اساس داده‌های کتابخانه‌ای و اجماع روایات دینی و وقایع تاریخی، سعی در ارائه‌ی دیدگاهی تازه در این رابطه دارد. از نتایج به دست آمده چنین بر می‌آید که منجی‌باوری در اندیشه‌ی ایرانیانِ باستان، بنا بر رخدادهای سیاسی، اجتماعی و تمهیدات موبدان سیری تکوینی طی نموده است. و در طول قرون متمادی این اندیشه از باورهای زرتشت تا زرتشتیان متاخر دستخوش تغییراتی شده است و از وجه خردباورانه آن به سوی اسطوره باوری رفته است.

the evolution and evolution of savior bauer’s thought from the avesta of the earlier to the sources of pahlavi

from zoroaster time to the time when avesta and other pahlavi sources, under the title of saviorism were written, lots of essential changes have taken place.passing the centuries, the various historical events (like alexander’s attack), the diversity of dominant schools of thought, and most importantly the iranian oral tradition dynamism and the consequent changes, all have contributed to the evolution of saviorism in pre-islamic zoroastrianism period. despite various researches, the researchers have not been able to provide proper perspectives and hypotheses, based on how and why the evolution of zoroaster’s frashokereti evolution took place, for the end time saviors.therefore the present study has been written with a saviors evolution approach in zoroastrian thought in a descriptive-analytical method and based on library data aiming to compile the structure of this evolution. the results indicate that, as for political and social events and clergy scheming, saviors in the minds of the ancient iranians have gone through a developmental process. the priority of being mighty or wise, the reputation of clergy saviorism the generality of saviors, being racial or not: the dominant ideas that have prevailed over the beliefs of zoroastrians over the centuries.