رهیافت آپاراتوس در بازتاب و شکل ‌دهی جامعه مخاطب سینمای ایران

آپاراتوس سینمایی سال‌هاست که از سوی نظریه‌پردازان از جمله بودری، متز، کومولی، ناربونی، مالوی، آلسئسر و... مورد توجه قرار گرفته و در تحلیل‌های‌شان به نگارش در آمده، اما هنوز تعریف مشخصی از آن ارائه نشده است. آنچه از آرای صاحب‌نظران ادراک می‌شود نشان از آن دارد که آپارتوس سینمایی دستگاهی ایدیولوژیک با فرایندی وابسته به تکنولوژی است که تاثیرات روانی بر تماشاگر می‌گذارد. آپاراتوس سینمایی همان مادۀ خام سینماست که در ذهن تماشاگر تکمیل می‌شود و وابسته به خلاقیت صاحب اثر و نحوۀ دریافت و سواد رسانه‌ایی تماشاگر در دوره‌های سینمایی با پیشرفت تکنولوژی تغییر یافته است. رویکرد آپاراتوس سینمایی در بازتاب یا شکل‌دهی افکار جامعۀ پیرامونْ نقش بارزی داشته است. ایرانْ سینمایی پیشرو و با سابقه‌ای بیش از یک سده دارد. مقالۀ حاضر با هدفی کاربردی نقش آپاراتوس سینمایی در بازتاب و شکل‌دهی جامعه پیرامون را مورد بررسی قرار داده است. مسئلۀ تحقیق رهیافت مخاطب نسبت به بازتاب یا شکل‌دهی پدیده‌های اجتماعی متاثر از آپاراتوس در سینمای ایران است. روش تحقیق کیفی بر اساس جمع‌آوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای، آرشیوهای صوتی و تصویری، و بر مبنای تحلیل محتوی جهت‌دار است. از این‌رو سینمای ایران به هفت دوره تقسیم و تحلیل شده است. نتیجه حاصله نشان می‌دهد سینمای ایران در بازتاب و شکل‌دهی جامعه در دوره‌های گوناگونْ متفاوت بوده و نقشی نسبی و شکننده داشته است.