بررسی الگوهای مدیریت شهری و تطبیق آن با کلان شهرهای ایران

در جهان امروز ، اداره امور شهرها متکی بر دولت های محلی دموکراتیک است. با گسترش روز افزون شهرنشینی در سال های اخیر یافتن یک مدل مناسب با استفاده از تجربیات دیگر کشورها در عرصه مدیریت سیاسی شهرها راهکاری برای تجربه اندوزی است. چگونگی اداره شهرها شامل طیف وسیعی از عوامل و موضوعات مختلف و نحوه ارتباط میان آن ها می باشد. عواملی مانند نظام حکومتی، قدرت شورا و شهردار ، نحوه و روش انتخاب شهردار توسط شورا ، نحوه برقراری تعادل در رابطه شورا و شهردار ، مسئولیت پذیری مدیر شهر و بی طرفی سیاسی و سایر عوامل تعیین کننده ساختار و مدل مدیریت شهری در کشورهای مختلف است. موضوع مهمی که در بررسی مدل های مدیریت شهری بایستی مورد توجه قرار گیرد، در هم تنیدگی قلمرو های سیاسی، اجرایی و تخصصی در سطح اداره شهرهاست. به لحاظ نظری معمولاً میان قلمروهای سیاست و مدیریت نوعی تفکیک و تمایز کارکردی صورت می گیرد. در بررسی مدل های حکومت محلی و مدیریت شهری دو حوزه آمریکا و اروپا دارای اهمیت بالایی هستند به طوریکه بر سایر مناطق جهان تاثیرگذاری چشمگیری دارند. از بررسی مدل مدیریت شهری در کلان شهرهای ایران چنین برداشت می شود که نوع مدل مدیریت شهری در ایران مدل شورا – مدیر شهر است. تحلیل الگوی مدیریتی در ایران و ویژگی های آن، به ویژه انتصابی بودن شهردار، اسباب وابستگی شدید عناصر مدل مدیریت شهری به ساختار کلان قدرت شده و این روند به نوبه خود فقدان و کمبود نهادهای مدنی و مشارکت مردمی را تشدید کرده و همچنین موجب تبدیل عرصه مدیریت شهری به عرصه قدرت برای گروه های سیاسی در سطح ملی شده است؛ از اینرو مدل شورا - شهردار قوی به عنوان الگوی مناسب توصیه می شود. این الگو به دلیل رویکرد جمع گرایانه باعث کاهش نقش دولت مرکزی در سطح ملی، تقویت جایگاه و نقش مدیریت محلی کارآمد و اثر بخش را توصیه کرده و نیز باعث ارتقای شاخص هایی چون اقتدار مدیریت شهری، ثبات در مدیریت شهری و تخصص گرایی در بدنه شهرداری خواهد شد و وابستگی به عناصر قدرت سیاسی سطح ملی را کاهش داده و یا از بین می برد. بدین ترتیب مدل شورا – شهردار قوی به منظور تقویت نهاد مدیریت شهری و نیز مدیریت واحد شهری برای کلان شهرهای ایران بررسی شده است.