نظام هنجاری برنامه‌های گفت‌و‌گومحور در رسانه‌های نوین از دیدگاه قرآن

پژوهش پیش‌رو به بررسی نظام هنجار‌ی برنامه‌های گفت‌وگومحور در رسانه‌های نوین از دیدگاه قرآن می‌پردازد. رسانه‌های جدید دارای قالب‌های متنوع برنامه‌ای و ویژگی‌های متمایزی همچون «تعاملی»، «دیجیتالیزه»، «چندرسانه‌ای»، «برخط» و «مجازی» بودن است. در این رسانه‌ها، به دلیل کم‌رنگ بودن دروازه‌بانی خبر و پیام، مخاطبان در دریافت و انتقال مفاهیم فعال هستند، به‌طوری‌که در برنامه گفت‌و‌گو محور، اضلاع سه‌گانه (مجری، کارشناس، مخاطب) به صورت مساوی و مستقیم درگیر برنامه هستند. بنابراین قالب کامل گفت‌وگو خود را، به بهترین وجه ممکن در رسانه‌های نوین به نمایش می‌گذارد. یکی از رایج‌ترین قالب‌های برنامه‌ای در رسانه‌های نوین، قالب گفت‌وگومحور است. به‌کارگیری این فرمت در رسانه‌های نوین، با بهره‌گیری از کلام الهی، می‌تواند مخاطبان بسیاری را جذب کند، و تاثیر زیادی در تعمیق ارزش‌های دینی و هنجارهای مذهبی بگذارد. در این تحقیق به دنبال آن هستیم تا با استفاده از آیات الهی، هنجارهای حاکم بر برنامه‌های گفت‌وگومحور را در رسانه‌های نوین بر مبنای دو عنصر«پیام» و «پیام‌فرست»، به روش تحلیل مضمون شناسایی و بررسی کنیم. درابتدا به سراغ واژه‌هایی باب مفاعله که دلالت بر اشتراک و تعامل دارد‌، نظیر «محاوره»، «مجادله»، «مخاطبه»، «مکالمه» و... می‌رویم تا به هنجارهای مرتبط با گفت‌وگو، اشاره شده باشد. از‌این‌رو، برخی از هنجارهای پیام‌فرست، مثل «گفت‌وگوی با تاکید برمشترکات»، «احترام به ادیان آسمانی»، «احترام به مخاطب»، «عدم ورود به حریم خصوصی»... و نیز هنجارهای پیام، با محتوای «توحید‌محور»، «عدالت‌محور»، «عبرت‌آموز»، «سخن با اکرام و احترام»، «اجتناب از سخن بدون علم»... را مورد مداقه قرار‌می‌دهیم، تا از این رهگذر سطح فعالیت رسانه‌های نوین فرهنگ‌ساز به رسانه تراز اسلام، برای نهادینه کردن ارزش‌ها و هنجارهای دینی در قالب برنامه گفت‌وگومحور مورد بررسی و وارسی قرار‌گیرند.

the normative system of dialogue-centered programs in new media from the perspective of the quran

the present research examines the normative system of talk-oriented programs in new media from the perspective of the quran. new media have diverse program formats and distinctive features such as being interactive, digitized, multimedia, online and virtual. in these media, due to the fading of news and message gatekeeping, audiences are active in receiving and transmitting concepts, so that in talk-oriented programs, the three sides (presenter, expert, audience) are equally and directly involved in the program. therefore, the complete format of dialogue presents itself in the best possible way in new media. one of the most common program formats in new media is the talk-oriented format. employing this format in new media, using the divine speech, can attract many audiences and have a great impact on deepening religious values and religious norms. in this research, we seek to identify and examine the norms governing talk-oriented programs in new media, based on the two elements of message and message sender, using quranic verses and the thematic analysis method. first, we refer to the words in the mufaa’alah form, which indicate sharing and interaction, such as muhaawarah (dialogue), mujaadalah (argument), mukhaatabah (addressing), mukaalimah (conversation), etc., to point to the norms related to dialogue. therefore, we examine some of the norms of the message sender, such as dialogue with emphasis on commonalities, respect for heavenly religions, respect for the audience, not entering the private sphere, etc., as well as the norms of the message with content such as monotheism-oriented, justice-oriented, instructive, speaking with honor and respect, avoiding speech without knowledge, etc., so that through this, the level of activity of culture-making new media can be examined and evaluated as an islamic media standard for institutionalizing religious values and norms in the format of talk-oriented programs.