مطالعه عوامل موثر بر فعالیت کاربران در شبکه‌های مجازی و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن در استان مازندران

چکیده هدف:‌ عضویت در شبکه‌های اجتماعی مجازی، در سال‌های اخیر، چالش‌ها و مشکلاتی را برای افراد جامعه در پی داشته است. به نظر می‌رسد فعالیت ناآگاهانه افراد در این شبکه‌ها و فقدان سواد رسانه‌ای کافی، موجب ایجاد یا تشدید برخی از آسیب‌های اجتماعی در استان مازندران شده‌ است. پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این پرسش اصلی است که فعالیت کاربران در شبکه‌های مجازی تحت‌تاثیر چه عواملی است و مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی این شبکه‌ها در استان مازندران کدامند؟روش‌شناسی پژوهش: این پژوهش از لحاظ روش‌شناختی، پژوهشی کیفی است که با استفاده از روش نظریه زمینه‌ای انجام شده است. جامعه پژوهش افرادی هستند که به‌نوعی دچار آسیب‌های اجتماعی مرتبط با شبکه‌های مجازی شده‌اند. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند و با توجه به شاخص اشباع نظری انجام شده است. برای گردآوری اطلاعات از ابزار مصاحبه عمیق و بررسی اسناد و مدارک موجود استفاده شده است.یافته‌ها:‌ عوامل موثر در روی‌آوردن افراد به عضویت و فعالیت در شبکه‌های مجازی به دو دسته عوامل اولیه و عوامل ثانویه قابل تقسیم‌بندی است. همچنین عوامل دیگری نیز شرایط زمینه‌ای را برای عضویت در این شبکه‌ها فراهم می‌کنند و بر کنش‌های کاربران در این فضا تاثیرگذارند.بحث و نتیجه‌گیری:‌ آثار منفی فعالیت در شبکه‌های مجازی به چند گروه عمده تقسیم می‌شود: قرارگرفتن در معرض خشونت سایبری، اختلالات خُلقی و روان‌شناختی، مشکلات جسمی، اختلالات آموزشی و سوء‌رفتار جنسی ازجمله این آثار منفی است. همچنین انزوای اجتماعی، انواع خشونت، فرار از منزل و طلاق، از اصلی‌ترین آسیب‌های اجتماعی مرتبط با شبکه‌های مجازی در استان مازندران به شمار می‌روند.

study of factors affecting user activity in virtual networks and the social harms arising from it in mazandaran province

objective: membership in virtual social networks has posed challenges and problems for individuals in society in recent years. it seems that the unconscious activity of individuals in these networks and the lack of sufficient media literacy have led to the emergence or exacerbation of certain social harms in mazandaran province. this study aims to answer the main question of what factors influence user activity in virtual networks and what are the most significant social harms of these networks in mazandaran province?  methodology: this research is qualitative in nature and was conducted using grounded theory methodology. the research population consists of individuals who have experienced social harms related to virtual networks. sampling was done purposefully, considering the theoretical saturation criterion. in-depth interviews and document analysis were used to collect data.  findings: the factors influencing individuals’ membership and activity in virtual networks can be categorized into primary and secondary factors. additionally, other factors create contextual conditions for membership in these networks and influence user interactions in this space.  discussion and conclusion: the negative effects of activity in virtual networks can be divided into several major groups: exposure to cyber violence, mood and psychological disorders, physical problems, educational disruptions, and sexual misconduct. social isolation, various forms of violence, running away from home, and divorce are among the main social harms associated with virtual networks in mazandaran province.