طالبان و روند دولت سازی دوم در افغانستان؛ فهمی پدیدارشناسانه از تهدیدات علیه جمهوری اسلامی ایران

کشور افغانستان به سبب بافت سنتی، تکثرقومیتی، شکاف‌های عمیق سیاسی و ایدئولوژیکی همواره یکی ازکانون‌های مهم چالش‌های سیاسی- امنیتی بوده است. این موضوع گذشته از آنکه این کشور را به لحاظ ثبات وتوسعة سیاسی- اقتصادی ذیل ضعیف‌ترین جوامع جهانی قرار داده، چالش‌های عدیده‌ای نیز برای کشورهای منطقه ایجاد نموده است. با شکل‌گیری دورة دوم امارات طالبان در سال 2021 میلادی بر اساس پیمان دوحه، مساعی اصلی این گروه صرف شکل‌گیری دولتی نوین، کارآمد و باثبات شد که این موضوع به نظر برای همسایگان آن به ویژه جمهوری اسلامی ایران چالش‌های عدیده‌ای ایجاد نماید. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، بررسی روند دولت سازی دوم طالبان در افغانستان و تبیین تهدیدات آن برای جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. رویکرد انجام پژوهش، از نوع کیفی و به‌شیوه پدیدارشناسی توصیفی است. جامعة آماری شامل خبرگان حوزه‌های منطقه‌ای، روابط بین‌الملل، ژئوپلیتیک و علوم سیاسی بوده‌اند. نمونه‌ها به شیوة هدفمند انتخاب و حجم نمونه با توجه به ماهیت کیفی پژوهش تا حد اشباع داده‌ها، 16نفرتعیین شد.تجزیه‌وتحلیل داده‌های مصاحبه به‌روش ون مانن انجام و بر اساس مراحل سه‌گانه کدگذاری داده‌ها به‌طور مستمر بازبینی و پالایش شدند. پس ازتحلیل یافته‌ها، 46 کد استخراج شد که در سه مولفه اصلی تهدیدات امنیتی، تهدیدات ایدئولوژیکی و تهدیدات اقتصادی دسته‌بندی شدند. برای دستۀ تهدیدات امنیتی4 مقوله اصلی و برای دستۀ تهدیدات ژئوپلیتیکی و اقتصادی نیز به ترتیب 3و 2 مقوله شناسایی شدند.

taliban and the second sate building process in afghanistan; a phenomenological understanding of threats against the islamic republic of iran

afghanistan has always been one of the important foci of political-security challenges due to its traditional, multi-ethnic, deep political and ideological divides. apart from placing this country under the weakest world societies regarding stability and political-economic development, this issue has also created many challenges for the region’s countries. with the formation of the second term of the emirate of the taliban in 2021 based on the doha agreement, the main efforts of this group were devoted to the formation of a new, efficient, and stable government, which seems to create many challenges for its neighbors, especially the islamic republic of iran. based on this, the present study aims to investigate the process of the second state formation of the taliban in afghanistan and to explain its security threats to the islamic republic of iran. the research approach is qualitative and descriptive phenomenological. the statistical community included experts in regional fields, international relations, geopolitics, and political science. the samples were selected purposefully and the sample size was determined to be 16 people according to the qualitative nature of the research until the data saturation. analysis and analysis of the interview data was done by the van maanen method and based on the three steps of data coding, the data were continuously reviewed and refined. after analyzing the findings, 46 codes were extracted were categorized into three main components: security threats, ideological threats, and economic threats. for the category of security threats, 4 main categories were identified, and for the category of geopolitical and economic threats, 3 and 2 categories were identified, respectively.