ارزیابی میزان اثرگذاری تحریم‌های اقتصادی بر بخش‌های اصلی اقتصادی ایران: کاربرد یک الگوی کلان‌سنجی

امروزه تحریم‌ها نه تنها به‌عنوان ابزار سیاست خارجی در حال گسترش هستند بلکه بر پیچیدگی و اثرات آنها نیز افزوده می‌شود که عمده تحریم‌های علیه جمهوری اسلامی ایران از توقیف دارایی‌ها و محدود کردن تجارت گرفته تا هدف قرار دادن بخش‌های کلیدی، اعمال محدودیت‌های بانکی و تحریم افراد و کسب و کارهای مهم و با نفوذ را شامل می‌شود که کاربرد غیر قابل پیش‌بینی، تفسیر نامشخص و ماهیت در حال تکامل آنها فضایی از عدم قطعیت را ایجاد خواهد کرد و بر پیچیدگی اثرات تحریم‌ها می‌افزاید. تحریم‌های اقتصادی بخش‌های زیادی از اقتصاد را در برمی‌گیرد که میزان اثرات آن به چگونگی اعمال تحریم‌ها وابسته‌است. کانال‌های اثرگذاری تحریم‌های اقتصادی از محل‌هایی خواهد بود که اقتصاد کشور در ارتباط با اقتصاد بین‌الملل است. تحریم‌کنندگان اقتصادی در گام نخست مهم‌ترین جریانات حیاتی در بدنه اقتصادی کشور را شناسایی نموده و مشکلاتی را ایجاد می‌کنند تا کشور مجبور به پذیرش درخواست‌های آنان گردد. در این مقاله اثرات تحریم‌های اقتصادی علیه ایران با استفاده از الگوی کلان‌سنجی و ارائه شاخص تحریم در 15 رابطه اقتصاد کلان با استفاده از آمار و اطلاعات (4)1401-(1)1381 و برآوردگر 2sls برآورد شده‌است.نتایج نشان‌می‌دهد تحریم‌های اقتصادی در اکثر (تمام) بخش‌ها و فعالیت‌های اقتصاد ایران موثر است ولی میزان تاثیر آن بستگی به ارتباط بخش مورد نظر با سایر کشورها دارد. کشش سرمایه‌گذاری و مصرف بخش خصوصی نسبت به تحریم‌های اقتصادی به‌ترتیب 30.89- و 18.69- درصد است. کشش درآمدهای نفتی نسبت به تحریم‌های اقتصادی 30.72- درصد است. کشش عرضه صادرات کالاهای صنعتی و عرضه صادرات کالاهای واسطه‌ای نسبت به تحریم‌های اقتصادی به‌ترتیب 21.59- و 11.82- درصد است. کشش قدرت رقابت‌پذیری کالاهای صنعتی، تقاضای پول و سطح قیمت‌های داخلی نسبت به تحریم‌های اقتصادی به‌ترتیب 24.81- ، 13.59- و 20.73 درصد است.

evaluating the impact of economic sanctions on the main economic sectors of iran through the application of a macro-econometric model

in the current climate, the imposition of sanctions as a tool for foreign policy is not only increasing in terms of frequency of incidence, but also in terms of scope, complexity and effects. the unpredictability regarding the application of sanctions, uncertainty around interpretation and the evolving nature of sanctions imposed on iran, have created an atmosphere of uncertainty for businesses, and thus, compounded the complexity of the effects of sanctions. economic sanctions imposed on iran have covered various aspects of its economy and, the extent of their effects depends on how these sanctions are applied. the most effective economic sanctions are those that target channels of interaction with the international economy. the bodies responsible for the imposition of economic sanctions first identify the most vital arteries in the economic body of a country, and then, target those areas so as to that compel the targeted country to accept their requests. in this article, the effects of economic sanctions against iran have been estimated using the macro-econometric model via providing the sanctions index in 15 macroeconomic relationships using statistics of 2002(2)-2023(1) and the 2sls estimator. the results show that economic sanctions have had a negative effect on almost all sectors, however, the extent of the impact experienced strongly depends on the extent of the relationship of the sector in question with other countries. the findings show that: the elasticity of private sector investment and consumption compared with economic sanctions is -89.30 and -18.69 percent, respectively; the elasticity of oil revenues compared with economic sanctions is -30.72%; the elasticity of industrial goods export supply and intermediate goods export supply relative to economic sanctions is -59.21 and -11.82 percent, respectively; the elasticity of competitiveness of industrial goods, demand for money and the level of domestic prices compared with economic sanctions are -81.24, -13.59 and 20.73%, respectively.