ماموریت دیپلماسی اقتصادی؛ چرخش از ژئوپلیتیک وحشت غرب آسیا به ژئواکونومی شکوفایی آسیایی

برخلاف دوران جنگ سرد که تمرکز قدرت در قالب نظم دوقطبی از ویژگی‌های بارز آن محسوب می‌شد، در فضای کنونی بین‌المللی با پراکندگی قدرت مواجه هستیم؛ تا جایی که از نظم چندقطبی یا حتی نظم غیرقطبی سخن به میان آمده است. تاثیر این پراکندگی قدرت، سیال شدن نظم بین‌الملل و ایجاد فضای جدید کنش در محیط‌های منطقه‌ای است، چرا که توان و اراده قدرت‌های بزرگ برای درگیری مستقیم در مناطق کاهش یافته؛ به نحوی که بیشتر مایلند از طریق حضور غیرمستقیم و جهت‌دهی به موازنه قوای سیال منطقه‌ای ایفای نقش کنند. به همین نسبت، قدرت‌های نوظهور و منطقه‌ای فعال‌تر شده‌اند و می‌کوشند در فضای جدید کنش، نفوذ خود را ارتقاء بخشند. در چنین شرایطی، حاکم شدن منطق ژئواکونومیک و فرصت‌های همکاری و شکوفایی نهفته در آن، نظم و ثبات نسبی را برای برخی مناطق (شرق آسیا) به ارمغان آورده است. در مقابل، سیطرۀ منطق ژئوپلیتیکِ وحشت، بی ثباتی، جنگ و درگیری را در برخی از دیگر مناطق (غرب آسیا) موجب شده است. در این میان، ایران با توجه به جایگاه بین‌المللی و موقعیت جغرافیایی خود در میانه دو منطقه با دو منطق متفاوت واقع شده است؛ یکی آسیا در مفهوم کلی خود که به نظر می‌رسد بیشتر به سوی ژئواکونومی شکوفایی میل می‌کند و دیگری غرب آسیا که در دام ژئوپلیتیک وحشت گرفتار آمده است. به همین جهت بررسی اسناد و مدارک به روش کتابخانه ای انجام و داده‌ها و اطلاعات گردآوری و نهایتاً به روش توصیفی-تحلیلی تجزیه و تحلیل داده‌ها صورت گرفت.نتایج این مطالعه حاکی از آن است که در چنین شرایطی، چرخش از ژئوپلیتیک وحشت غرب آسیا به ژئواکونومی شکوفایی آسیایی باید به ماموریت اصلی دیپلماسی اقتصادی کشور تبدیل شده و در چارچوب سیاست همسایگی دنبال شود.

towards a new economic diplomacy strategy; turning from west asian geopolitics of fear towards the asian geo-economics of mutual prosperity

in contrast with the cold war era, where the world order was maintained through a bipolar dispersion of hegemonic power, in the current international climate we are faced with the dispersion of power in a multipolar world order - with some even going so far as talking about the emersion of a non-polar world order. the decreasing willingness and ability of ‘the great powers’ to engage directly in regional matters _ as evident by their reversion towards playing a more minor role through indirectly shaping the regional balances power _ has meant that the result of the current dispersion of power has been the fluidization of the international order. hence, new spaces have opened for emerging regional powers to exercise action and become more active in trying to increase their sphere of influence in various regions of the world. amidst these conditions, the geo-economical approach of east asia based on cooperation and mutual prosperity which has unleashed previously hidden opportunities, has brought relative order and stability to that region. on the other hand, we observe the prevailing dominance of geopolitics of terror, instability, war, and conflict in west asia. the international position and geographical location of iran has located this country in the middle of these two regions, with opposing approaches to geopolitics; one is asia in its general sense, which seems to be more inclined towards developing a flourishing geo-economy, and the other is west asia, which is caught in the geopolitical trap of fear. in light of the foregoing, the modus operandi of this paper started by collecting data through document examination and analyzed them using a descriptive-analytical method.the results of this study indicate that in the current climate, turning away from the west asian geopolitics of fear towards (east) asian prosperity should be the main objective of the country in terms economic diplomacy. furthermore, the paper argues that this objective should be pursued through a framework of mutual benefits with neighboring countries.