تدوین مدل ارزیابی طرح های هدفمندی یارانه‌ها مبتنی بر رویکرد اقتصاد مقاومتی

در دهه‌های اخیر کشورهای مختلف با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه خود بحث هدفمندسازی یارانه‌ها را در دستور کار قرار داده‌اند. با توجه به تحقیقات صورت گرفته، بحث هدفمندی یارانه‌ها اهداف مختلفی از جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و ... را دنبال می کند. در این بین راهکارهای مختلفی برای هدفمندکردن یارانه‌ها مطرح می‌شود، که برخی از این طرح‌ها موفقیت آمیز بوده و برخی با شکست روبرو بوده است. در این راستا به منظور پیاده سازی موفق طرح هدفمندی یارانه‌ها در کشور، پژوهش حاضر به دنبال یافتن مدلی برای ارزیابی طرح‌های مختلف هدفمندی بوده است. برای این منظور برای طراحی مدل اولیه با ده نفر از خبرگان مصاحبه گردید و نتایج حاصل با رویکرد تحلیل مضمون مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. با شکل‌ گیری مدل حاصل از تحلیل مضمون، ابعاد اصلی، مولفه‌های مربوط به هر بعد و شاخص ‌های تشکیل ‌دهنده هر مولفه شناسایی شد و بر اساس آنها فهرستی از عوامل و شاخص‌های اولیه تنظیم گردید. در مدل اولیه حاصل از تحلیل مضمون، در مجموع دو بعد، شش مولفه و 51  شاخص شناسایی گردید. در مجموع، دو بعد اصلی تاثیر گذار بر ارزیابی مدل‌های مختلف هدفمندی یارانه‌ها مبتنی بر رویکرد اقتصاد مقاومتی، شناسایی شد که این ابعاد عبارتند از فرآیند اجرای طرح هدفمندی و نتایج طرح هدفمندی می باشد. فرآیند اجرای طرح هدفمندی خود شامل سه مولفه برنامه‌ریزی، آگاه سازی و سازوکار کنترل است و بعد نتایج طرح‌های هدفمندی نیز شامل سه مولفه، اقتصادی و اجتماعی، حکمرانی و زیست محیطی است.

developing a model for evaluating targeted subsidy schemes based on the resistance economy approach

the objective of the present study was to present a model for evaluating various subsidy targeting schemes. for this purpose, ten experts in this field were interviewed and the results were analyzed using content analysis approach. thereafter, based on the model obtained from content analysis, the main components related to each dimension and the constituent indicators of each component were identified and a list of initial factors and indicators were compiled.in the initial model obtained from the content analysis, a total of two dimensions, six components and 51 indicators were identified. in the end, based on resistance economics approach, two main dimensions that affect the evaluation of different models of targeted subsidies were identified as; (a) the process of implementing the targeted plan and (b) the results of the targeted plan. the process of implementing its targeted plan includes three components: planning, awareness, and control mechanisms. the results of targeted projects also include three components: economic and social, governance and environmental components.