مفهوم‌ سازی زیست ‌بوم کارآفرینی دیجیتال در ایران: تلاشی برای توسعه استارت‌آپ‌‌های ورزشی

مقدمه: توسعه و موفقیت استارت آپ ها به‌ ویژه استارت آپ های ورزشی با توجه‌ به نوپا بودن، توجه گسترده ای را به‌خود جلب کرده است و بسیاری از پژوهشگران در تلاش هستند تا مسائل و راهبردهای موفقیت و عدم موفقیت استارت آپ ها را مشخص کنند. شواهد موجود بیانگر وضعیت نابسامان زیست‌بوم کارآفرینی ورزشی در کشور است؛ ازاین‌رو، بازنگری در نظام ساختاری و کارکردی زیست‌بوم در صنعت ورزش ضرورت دارد. در کشور ایران به‌علت وجود نیروهای جوان و دانش‌آموخته که البته تعداد قابل‌توجهی ازآنان بیکارند، کسب‌و‌کارهای نوپا می‌توانند زمینه مناسبی برای ایجاد اشتغال فراهم آورند. هدف ازاین پژوهش، مفهوم‌سازی الگوی زیست‌بوم کارآفرینی دیجیتال با تاکید بر توسعه استارت آپ های ورزشی در ایران بود.  روش‌شناسی: روش پژوهش از نوع کیفی بود که بااستفاده از رویکرد داده‌بنیاد به‌شیوه نظام‌مند انجام شد. مشارکت‌کنندگان در پژوهش شامل پژوهشگران و اساتید دانشگاهی متخصص درحوزۀ کارآفرینی و استارت‌آپ، صاحبان استارت‌آپ ها به‌خصوص استارت‌آپ‌های شکست‌خورده و کارآفرینان ورزشی بودند. مصاحبه‌شوندگان به تعداد قابل کفایت، به‌صورت هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند ( 15 نفر). ابزار پژوهش شامل مصاحبه‌های اکتشافی نیمه‌ساختارمند بود. روایی ابزار براساس شایستگی عملی، اعتبار حقوقی و علمی نمونه، نظر خبرگان و توافق بین مصححان ارزیابی و تایید گردید. جهت تحلیل یافته‌ها از روش کدگذاری مفهومی چندمرحله‌ای (باز، محوری و انتخابی) با رویکرد داده‌بنیاد بهره برده شد. یافته‌ها: براساس یافته‌های پژوهش، 76 مفهوم، 30 بعد،  نه منظر و شش مقوله اصلی شناسایی‌ شد. براساس نتایج پژوهش تکنولوژی و نوآوری، تحقیق و توسعه به‌عنوان شرایط علّی؛ زیست‌بوم کارآفرینی ورزشی دیجیتال به‌عنوان پدیده محوری؛ حمایت دولتی و قوانین و دسترسی به سرمایه به‌عنوان عوامل زمینه ای؛ پذیرش شکست و فرهنگ یادگیری به‌عنوان عوامل مداخله‌گر؛ شبکه‌سازی و همکاری‌های استراتژیک، بازاریابی و دست‌یابی به مشتری به‌عنوان راهبردها و توسعۀ کارآفرینی دیجیتال و راه‌اندازی استارت آپ ها به‌عنوان پیامدها شناسایی شدند.   نتیجه‌گیری/ دستاوردها: براساس یافته‌های پژوهش می توان گفت که قوانین راه‌اندازی کارآفرینی دیجیتال و کسب‌وکارهای نوپای ورزشی باید به‌دور از پیچیدگی باشد و کارآفرینان بتوانند فعالیت خود را با آسودگی بالاتری شروع کنند. حامیان مالی برای رشد استارت آپ های ورزشی درحوزۀ دیجیتال جذب شوند تا برای فعالیت بتوان از منابع مالی لازم استفاده کرد. همچنین برای موفقیت بیشتر استارت آپ های ورزشی درحوزۀ کارآفرینی دیجیتال باید فعالان این عرصه مانند دانشگاه‌ها و گروه‌های دانش‌بنیان برای عملکرد بهتر به‌ صورت شبکه‌سازی و ایجاد تیم کاری با همدیگر تفاهم داشته باشند تا بتوانند خدمات جامع‌تر و با کیفیتی را به مشتریان خود ارائه کنند.

conceptualizing the ecosystem of digital entrepreneurship in iran: an attempt to develop sports startups

introduction: the development and success of start-ups, especially sports start-ups, have attracted extensive attention due to their novelty, and many researchers are trying to identify the problems and strategies for the success and failure of start-ups. existing evidence highlights the disorganized state of the sports entrepreneurship ecosystem in iran. therefore, it is necessary to revise the structural and functional systems of the ecosystem in the sports industry. start-ups can be particularly effective in creating employment in iran, as a significant number of its young and educated population are unemployed. the purpose of this research was to conceptualize the ecosystem model of digital entrepreneurship with an emphasis on the development of sports start-ups in iran.methodology: this qualitative research was systematically conducted using grounded theory. participants included researchers and university professors specializing in entrepreneurship and start-ups, owners of start-ups (especially failed ones), and sports entrepreneurs. interviewees were purposefully selected until theoretical saturation was reached (15 participants). the research tool was semi-structured exploratory interviews. the validity of the tool was evaluated and confirmed based on practical merit, legal and scientific validity of the sample, expert opinions, and consensus among evaluators. data were analyzed using a multi-stage conceptual coding method (open, axial, and selective) based on grounded theory.findings: the final conceptual framework comprises 76 components, 30 dimensions, nine perspectives, and six main categories. these were identified from research on technology and innovation, research and development as causal conditions, the ecosystem of digital sports entrepreneurship as the central phenomenon, government support and laws, access to capital as contextual factors, acceptance of failure and a learning culture as intervening factors, networking and strategic collaborations, marketing and customer acquisition as strategies, and the development of digital entrepreneurship and the launch of start-ups as outcomes.conclusion/ implications: based on the findings, it can be concluded that the regulations for establishing digital entrepreneurship and sports start-ups should be simplified to allow entrepreneurs to begin their activities with greater ease. financial sponsors should be engaged to support the growth of sports start-ups in the digital field, ensuring the necessary financial resources are available. furthermore, for the continued success of sports start-ups in digital entrepreneurship, stakeholders such as universities and knowledge-based groups should foster collaboration and networking. by creating cohesive work teams, they can deliver high-quality services to their customers.