مقایسه و نقد معناشناسی صفات خداوند در اندیشه ملاصدرا و توماس آکوییناس

درباره معنای صفات خداوند و به‌طور کلی، سخن گفتن درباره خدا، دو نظریه الاهیات سلبی و اشتراک معنوی به‌عنوان قدیمی‌ترین نظریه‌ها، همیشه مطرح بوده‌اند. اما برخی از متفکران دینی هر دو نظریه را رد کرده‌اند، به این دلیل که اولی به تعطیل عقل و فهم می‌انجامد و دومی به تشبیه خداوند با مخلوقات. در این میان، برخی درصدد یافتن راهی میانه بین این‌دو نظریه برآمده‌اند. ملاصدرا در سنت اسلامی و توماس آکوییناس در سنت مسیحی، از جمله کسانی هستند که تلاش وافری برای یافتن این راه میانه به‌عمل آورده‌اند. نظریه اشتراک معنوی و تشکیک وجودی ملاصدرا و نظریه تمثیل آکوییناس، در همین مسیر مطرح شده‌اند و شرح و تفسیرهای بسیاری درباره آنها به زبان‌های مختلف نوشته شده است. ما در این مقاله به مقایسه این‌دو نظریه پرداخته‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که هر چند مبانی و اصول این دو نظریه در بدو امر، مختلف به نظر می‌آیند، اما هر دو به نتیجه‌ای مشترک می‌رسند. ما این نتیجه مشترک را بررسی و نقد کرده‌ایم و در نهایت گفته‌ایم که هر دو نظریه، در حل مسئله فهم صفات خداوند ناتوان‌اند.

a comparison and criticism of mulla sadra and aquinas’s views on the semantic of god’s attributes

from ancient times until now there have been two theories about speaking of god and his attributes, namely, negative theology, and univocity. however, some religious thinkers rejected them because the former caused the suspension of reason and the second caused the analogy of god with creatures. meanwhile, some thinkers as mulla sadra in islamic tradition and thomas aquinas in christian tradition tried to find a middle way between them. the theory of univocity, degrees of existence in mulla sadra, and the theory of analogy in aquinas are this middle way. in this article, we have compared their views and concluded that although their foundations are different their conclusions are the same. in the end, we have concluded that both theories failed to solve the problem.