کانت و نقش علیت در ساختن تجربه و تعین تجربی زمان

علیت و زمان، محوری‏ترین موضوعات فلسفه کانت هستند. کانت امکان شناخت نمودها به‌عنوان ابژه‏های تجربه را با قانون علیت میسر می‌داند و در نسبت زمانی، متعین می‏سازد. او در پاسخ به هیوم که علیت را صرفاً تجربی ‏شمرده و آن را به عادت و خو گرفتن انسان وابسته می‏دانست، به استقرایی بودن دیدگاه وی پاسخ می‏دهد و علیت را پیشینی معرفی می‌کند. نزد کانت، میان بازنمایی‏های انسان، نظمی وجود دارد که در این نظم، حالت کنونی که رخ داده است، با یک حالت پیشین و گذشته هم‏بسته است؛ این همبستگی هنوز نامتعین است. به نظر کانت، تعین پدیده کنونی به پدیده گذشته، با زمان امکان‏پذیر است؛ بر این اساس، این توالی ذهنی به توالی عینی تبدیل می‏گردد و نمودها از راه معین شدن با نسبت زمانی خود، متعین می‏شوند. کانت از این فرایند، درک تجربی از توالی زمانی را برای انسان فراهم می‏نماید. از سوی دیگر، در باور کانت، علیت از راه درک حسی و مقایسه پدیده‏ها با تکرار و به‌شکل یکسان و با یک روش که به‌دنبال نمودهای قبلی است، به‌دست نمی‏آید، بلکه علیت نیز نزد وی، پیشینی است. علاوه بر این، کانت در هر گونه گذر از یک حالت به حالت دیگر، زمان را داخل می‏کند و بر اساس آن، به تعین تجربی زمان می‏پردازد. از دید وی، برای تعین زمانی نمودها، روابط در خود نمودها نیست که در زمان تقرر داشته باشند، بلکه پیوندهای زمان، ساختاری تجربی دارند که ما این نمودها را مطابق با این ساختار، به‌صورت متعلق ادراکات حسی یک تجربه واحد، به‌کمک اصول پیشینی، به‌نحو عینی، متعین می‏سازیم.

the role of causality in constituting experience and empirical determination of time as viewed by kant

causality and time are the most central subjects in kant’s philosophy. he considers phenomena as objects of experience that are possible only with the law of causality and determines them in temporal relation. kant responded to hume who considered causality to be purely empirical and habit-based, and saw the causality to be a priori. for kant, there is an order among human representations; the current state in this order is correlated to a prior and past state, and this correlation is still undetermined. determining the current phenomenon from the past phenomenon is possible through time; so this mental sequence becomes an objective sequence, and phenomena are determined through their temporal determination. this process for kant makes possible an empirical understanding of the time sequence. causality does not occur through sensory perception and comparison of phenomena by repetition, uniformly, and through a succession of previous phenomena; rather, causality is an a priori concept. kant introduces time in any transition from one state to another state and thus deals with the empirical determination of time. from kant’s point of view, the relationships are not in the phenomena, but the links of time have an empirical structure, according to which we determine objectively these phenomena as perceptual objects of a single experience with the help of a priori principles.