تحلیل مسئله شر در دستگاه الهیاتی-اخلاقی اسپینوزا با تاکید بر بیماری کرونا

از آنجایی که اسپینوزا معتقد است هر فعلی در جهان، حالتی از حالت‌های جوهری واحد یا خداوند است و تفاوت افعالِ مختلف، به تفاوت آنها در نحوه صدورشان از جوهر بازمی‌گردد، خیر و شرّ اموری نسبی خواهند بود و در نتیجه تلقی کرونا به عنوان یک شرّ مطلق منتفی است. چنین تفکری، محصول تصورات موجود محصور در تنگنای مکان و زمان است که جز سود خویش نمی‌جوید و در نتیجه شرّ- در اینجا کرونا- را که امری عدمی است به چیزی عینی و مطلق مبدل می‌کند که با مفاهیم بد، آشفتگی، زشتی و شرارت بیان می‌شود، ولی به خداوند تسرّی دادنِ آنچه که از این منظر دیده می‌شود، سبب پنهان ماندن عظمت او از چشم خِرَد خواهد شد. از نظر اسپینوزا، آدمی به عنوان حالتی از حالات نامتناهی جوهر، سخت کوچک و ناچیز است، ولی در عین حال، به علت بهره‌وری از خرد که او را به آن دیدن توانا می‌سازد، بزرگ است.کرونا به آدمی آگاهی محدودیت خویش را در برابر خداوند و طبیعت می‌نمایاند و این آگاهی به محدودیت، خود عنصری از نیک‌بختیِ درخدا بودن است که اگر نبود، چنین آگاهی‌ای محقق نمی‌گردید. از سوی دیگر، چون از نظر اسپینوزا هر چیزی که باعث شود انسانها با هم در توافقی جمعی زندگی کنند، سودمند است و برعکس، اختلاف در مدینه شرّ است، می‌توان گفت، کرونا تا آنجا که باعث این توافق و همدلی در جوامع، بالاخص جوامع مسلمان و اخلاقی شده، خیر است.

analysis of the problem of evil in spinoza's analysis of the problem of evil in spinoza's ethico-theological system with emphasis on coronavirus

since spinoza believes that every act in the universe is a mode of modes a single substance or god, and that the difference in the acts goes back to their difference in how they are emitted from the substance, good and evil will be relative, and therefore corona virus will be considered absolute evil it is excluded. such thinking is the product of the imagination of a being confined to space and time who seeks only his own benefit, and thus transforms evil - here the corona -which is non-existent into something objective and absolute, which are expressed with bad conceptions, confusion, ugliness and wickedness, but if we extend these matters to god from this perspective, it will cause the greatness of god to be hidden from the intellect. for spinoza, man, as a mode of infinite modes of substance, is hardly small and insignificant, but at the same time, he is great; because has an intellect that enables to have this insight.corona shows man the consciousness of his limitation before god and nature, and this consciousness of limitation is itself an element of the bliss of being in god, without which such consciousness would not have been realized.on the other hand, since according to spinoza, anything that causes human beings to live together in a collective agreement is beneficial, and conversely, a difference in society is evil, it can be said that, corona insofar as it causes this agreement and empathy in societies, especially moral societies, it is good.