سیاست‌گذاری فرهنگی مطلوب مسجد در جمهوری اسلامی ایران؛ بررسی دیدگاه‌های خبرگان و سیاست‌گذاران

مقالۀ مذکور در پاسخ به این سوال که الگوی مطلوب سیاست‌گذاری فرهنگی مسجد در جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه خبرگان و سیاست‌گذاران این حوزه چیست، نگاشته شده است؛ در این راستا تلاش شده تا با بهره‌‌گیری از تجربیات و دیدگاه‌های خبرگان مسئولان و صاحب‌نظران در حیطۀ مسجد جایگاه و نقش حکومت پیرامون حوزۀ مسجد در جمهوری اسلامی ایران احصا شود. در همین راستا محقق با استفاده از روش تحلیل مضمون طی 34 مصاحبۀ نیمه ساختاریافته با خبرگان مذکور در سه مرحلۀ کدگذاری توصیفی، کدگذاری تفسیری و یکپارچه‌ساز به مختصات سیاست‌گذاری فرهنگی مسجد در جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. نتایج پژوهش نیز به شبکۀ مضامین مستخرج از دیدگاه خبرگان شامل «دیدگاه نظری دخالت حکومت درحوزۀ مسجد»، «رویکردهای دخالت حکومت در حوزۀ مسجد» و «حکومت و سازمان‌های فرهنگی مرتبط با حوزۀ مسجد» می‌پردازد. بر اساس یافته‌های پژوهش بر مبنای «دیدگاه نظری دخالت حکومت در حوزۀ مسجد» پیشنهاد می‌شود که سیاست‌گذاری و خطوط کلی مساجد ذیل یک سازمان، نهاد یا شورای سیاست‌گذاری به نام مسجد ذیل ولی‌فقیه و رهبری صورت پذیرد که بر این اساس وظایف و نقش‌های متنوع و متعدد دستگاه‌های فرهنگی مذکور مرتبط با مساجد مشخص شود. همچنین در همین راستا نیز اداره و برنامه‌ریزی مساجد در سطح اجرایی و عملیاتی به‌صورت کاملاً غیرمتمرکز و با مشارکت کامل مردمی انجام شود. در مورد «رویکردهای دخالت حکومت در حوزۀ مسجد» نتایج پژوهش حاکی از آن است که حکومت می‌بایست ترکیبی از رویکردهای حمایتی، ضمانتی، نظارتی و اقتضایی را مد نظر خود قرار دهد و بر اساس هر یک از رویکردهای مذکور اقداماتی را در عرصۀ مساجد انجام دهد.